Tak w Polskę iść … (Cz. 4a)
Ziemia Wielkopolska od dawna słynie z dobrej organizacji oraz wysokiej kultury rolnej. Symbolem takich opinii jest gospodarność wielkopolan i wytrwałość w obronie ojczystych stron przed odwiecznym naporem tzw. Drang nach Osten. Pisał o tym Bolesław Prus w powieści “Placówka” a w filmowej wersji wieloodcinkowy serial p.t. Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy.
Ostrów Tumski w Poznaniu
.
Tutaj, na Ostrowiu Tumskim w Poznaniu, są początki państwa polskiego. Ostrów jest jedyną pozostałą wyspą z licznych wysp, które niegdyś powstały na Warcie. Pierwsza osada na wyspie utworzonej z naniesionego przez nurt rzeki Warty piasku powstała już w IX w. a na przełomie następnego stulecia przekształciła się ona w obronny gród plemienia Polan dając początek Poznaniowi. Zgodnie ze średniowieczną tradycją, wybudowana tam katedra była miejscem pochówków królów i książąt z dynastii Piastów.
.
Na jej miejscu znajduje się bazylika katedralna pod wezwaniem Apostołów Piotra i Pawła, będąca główną świątynią Archidiecezji Poznańskiej.
.
Historycznie jest ona pierwszą diecezją – czyli najstarszym biskupstwem – na ziemiach polskich (łac. prima sedes episcoporum Poloniae), ustanowioną w 968 czyli dwa lata po chrzcie Mieszka I. Odwiedzając katedrę poznańską w 1983 roku, Jan Paweł II powiedział: Cieszę się, że mogę stanąć na tym miejscu, pośrodku najstarszej z ziem piastowskich, gdzie przed tysiącem z górą lat zaczęły się dzieje Narodu, Państwa i Kościoła.
Archidiecezja Poznańska jest najstarszą wśród 14 archidiecezji w Polsce; składa składa z 43 dekanatów i 416 parafii. Działają tu liczne ruchy i stowarzyszenia katolickie oraz grupy duszpasterskie (d.s. młodzieży, kobiet i rodzin, duszpasterstwo akademickie i specjalistyczne ((Energetyków i Ciepłowników oraz Pracodawców i Przedsiębiorców) oraz inne np. Akcja Katolicka i Żywy różaniec.
PATRONAMI archidiecezji są: św. Stanisław, biskup-męczennik ze Szczepanowa, bł. Bogumił z Dobrowa i św. Urszula Ledóchowska. Archidiecezja Poznańska razem z Diecezją Kaliską tworzy Metropolię Poznańską. W Polsce istnieje 14 metropolii składających się z 41 diecezji.
.
1. Herb Archidiecezji Poznańskiej; 2-3. Abp Stanisław Gądecki oraz jego biskupi herb.
Spośród sanktuariów tego regionu wymienimy kilka: Biezdrowo – Świętego Krzyża; Borek Wlkp. – Matki Bożej Pocieszenia; Gostyń – MB Róży Duchownej; Lubasz – Narodzenia NMP, Królowej Rodzin; Smolice – Matki Bożej Uzdrowienia Chorych; Szamotuły – Matki Bożej Pocieszenia i Zbąszyń – Matki Bożej Różańcowej. Dwie w samym Poznaniu: Przemienienia Pańskiego i Zwiastowania NMP – Sanktuarium Świętości Życia.
.
Marsz dla Życia i Festyn Rodzinny
Duszpasterstwo Małżeństw i Rodzin, Caritas oraz Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Archidiecezji Poznańskiej zorganizowały Marsz dla Życia i Festyn Rodzinny „Bądźmy razem!”. Wydarzenie rozpoczęło się Mszą św. w intencji obrony życia w kościele ojców dominikanów. Po Mszy św. Marsz ruszył z Placu Adama Mickiewicza i ulicami Poznania przeszedł na plac przed katedrą, gdzie rozpoczął się Festyn Rodzinny „Bądźmy razem!”. Patronat Honorowy nad marszem i festynem objął Arcybiskup Stanisław Gądecki, Metropolita Poznański.
.
Dolina Środkowej Noteci
Dolina Noteci tworzy liczne zakola, stawy i starorzecza
Archidiecezja Poznańska znajduje się w dużym makroregionie Wielkopolski i od strony północnej graniczy z rozległą Kotliną Gorzowską oraz jej częścią – Doliną Środkowej Notecii (wąską, o stromych zboczach). Ciągnie się ona wzdłuż Noteci, pomiędzy Nakłem n. Notecią a Trzcianką i Czarnkowem. Długość tej doliny od Nakła po Ujscie wynosi ok. 80 km, a szerokość zmienia się w granicach 3-8 km. Noteć jest rzeką nizinną, płynąco wolno – przy małym spadzie i licznych zakolach. Sprzyja to gniazdowaniu różnych gatunków wodnego ptactwa. Część regionu przy samej rzece reprezentują krajobrazy naturalne zalewowych dolin, gdzie zagospodarowane są stawy rybne.
Działa tu, na obszarze siedmiu gmin, stowarzyszenie Nadnotecka Grupa Rybacka (NGR). Większość z tych gmin (Krzyż, Drawsko, Wieleń, Trzcianka, Czarnków, Chodzież) ma bezpośredni dostęp do Noteci, natomiast Gmina Szydłowo ma połączenie z Notecią poprzez rzekę Gwdę. W każdej gminie jest tam od wielu lat prowadzona gospodarka rybacka na różną skalę. Przeważają gospodarstwa rodzinne. Brzeg Noteci porastają łąki, lesistość tu jest bardzo mała i wynosi 11%, głównie na piaszczystm tarasie wyższego brzegu. Na terenie doliny znajdują się dwa dekanaty.
.
1. Dekanat WIELEŃSKI /6 parafii
Wieleń i prawie cała gmina położone są w dorzeczu Noteci, a rzeka dzieli miasto na Wieleń Północny i Południowy. 1. Widok na miasto i rzekę z lotu ptaka; 2. Kościół i siedziba dekanatu.
.
1. Drawsko, nazwa wsi pochodzi od rzeki Drawy, prawego dopływu Noteci ; 2. Św. Ignacy, patron kościoła w Pęckowie; 3. Gulcz – peregrynacja obrazu św. Józefa.
PĘCKOWO – wieś, w której Józef Noji (1909-1943) – olimpijczyk, wielokrotny mistrz Polski w biegach długodystansowych okresu międzywojennego, największy krajowy rywal Janusza Kusocińskiego, zamordowany w Oświęcimiu. Obecnie na terenie gminy odbywają się biegi im. Józefa Noji.
Parafie dekanatu : Drawsko, Drawski Młyn, Chełst – pw. NSPJ; Gulcz – św. Apostołów Piotra i Pawła; Pęckowo, Miały – św. Ignacego Loyoli; Piłka, Kwiejce, Kamiennik – pw. NMP Wniebowziętej; Rosko, Biała – św. Stanisława Biskupa; Wieleń – pw. Wniebowzięcia MB i św. Michała.
.
1-2. Rosko, kościół i mali kolędnicy obok żywej szopki; 3. Parafialny kościół w Piłce.
ROSKO Wieś (1200 mieszk) w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, na północnym skraju Puszczy Noteckiej. Jednym z ważniejszych zabytków Roska jest kamienno-ceglany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Z prawej strony wejścia głównego wisi tablica pamiątkowa ku czci, urodzonego w Rosku muzykologa i kompozytora, prof. Floriana Dąbrowskiego. Jest on autorem hejnału wsi, który od 2004 r. rozlega się z wieży kościoła. Atrakcją regionu jest coroczna żywa szopka w okresie Bożego Narodzenia, z osiołkiem, owcamie, cielakiem i królikami.
PIŁKA to wieś leżąca w samym sercu Puszczy Noteckiej. W pobliżu kościoła znajduje się schronisko parafialne “Pod Rybą”, w którym odbywają się rekolekcje oazowe, a w czasie wakacji organizowane są kolonie dla niepełnosprawnych dzieci. A kilkaset metrów dalej, na skraju lasu utworzono Park Grzybowy o powierzchni jednego hektara (pierwszy tego typu w Polsce).
Przy ścieżce edukacyjnej rozmieszczono ogromne modele grzybów – przekraczające wysokość dwóch metrów. Dołączone są też opisy każdego gatunku (borowiki, kurki, zielonki oraz wiele innych). Prowadzone są tutaj plenerowe lekcje biologii dla młodzieży ale i mniejsze dzieci wiele się nauczą odwiedzając z rodzicami te strony.
.
2. Dekanat CZARNKOWSKI / 8 parafii
1. Falista linia Noteci na tle wzgórz; 2. Kościół św. Marii Magdaleny w Czarnkowie.
CZARNKÓW – miasto nad Notecią, położone w pobliżu Puszczy Noteckiej, na granicy dwóch mezoregionów przyrodniczo-leśnych (Pojezierza Chodzieskiego i Kotliny Gorzowskiej). Na północ i zachód od miasta ciągną się łąki nadnoteckie zalegające płaską dolinę rzeki, a na południu i wschodzie – wzgórza morenowe. W czasie II wojny światowej z miasta Niemcy wysiedlili większość Polaków, a podczas walk o miasto (25–28 stycznia 1945 roku) oraz przy forsowaniu Noteci zginęło 288 żołnierzy radzieckich 1-go Frontu Białoruskiego.
.
1. Gębice – figura Chrystusa Zmartwychwstałego; 2. Kościół filialny w Hucie; 3. Jedno z pozostałych gospodarstw w Gębiczynie. GĘBICZYN to niewielka obecnie wieś (ok. 120 mieszkańców), skryta pośród lasów. W porównaniu z ubiegłym stuleciem nastąpił drastyczny spadek liczby ludności. We wsi działa park Cztery Pory Roku.
Parafie dekanatu: Boruszyn (św. Andrzeja Apostoła); Czarnków – dwie parafie (pw. Jezusa Chrystusa Najwyższego Kapłana oraz św. Marii Magdaleny); Huta – Gębice – Gębiczyn (św. Andrzeja Boboli); Kruszewo – Walkowice – Węglewo (św. Wojciecha); Lubasz (pw. Narodzenia NMP); Połajewo–Radom (św. Michała Archanioła); Ryczywół (św. Mikołaja).
.
1. Niedziela Palmowa w Boruszynie; 2. Kruszewo.
.
POŁAJEWO – duża wieś pomiędzy Czarnkowem i Obornikami. Miejsce urodzenia Czesława Surmy (1907-1943), który po ukończeniu gimnazjum odbył szkolenie wojskowe w Szkole Podchoroążych i współorganizował obozy szkoleniowe ZHP. Aresztowany przez gestapo, został zamordowany przez Niemców w roku 1943. W Połajewie urodziła się także Jdwiga Tymek ps. “Stokrotka” (1919-1944), nauczycielka matematyki i harcerka. Ojciec Jadwigi był kolejarzem w Międzychodzie. Podczas II wojny światowej Jadwiga była działaczką Szarych Szeregów i Armii Krajowej. Zmarła w KL Auschwitz 12 maja 1944.
Ilustracja z prawej strony – Połajewo, kapliczka w pniu starego drzewa.
.
1. Połajewo; 2. Lubasz – sanktuarium Królowej Rodzin; 3. Kościół parafialny w Ryczywole.
LUBASZ – wieś gminna (ponad 3 tys. mieszkańców), kośćiół barokowy i pałac z parkiem krajobrazowym. Na wschodnim skraju wsi znajduje się długie Jezioro Lubaskie z bardzo czystą wodą. We wsi znajduje się szkoła podstawowa i dwa gimnazja oraz zespół szkół ponadgimnazjalnych.
Na terenie wsi czynna jest hala sportowa i zespół boisk Orlik . W Lubaszu działa klub sportowy sekcja tenisa stołowego, znajdująca się w czołówce rozgrywek wojewódzkich. Z Lubasza wywodzi się stara odmiana śliwy – śliwa lubaszka lub mirabelka, regionalnie – luboska (Prunus insititia L.); jej owoce są prawie kuliste i słodkie, w kolorze niebiesko czarnym /ciemnofioletowym.
*
Jak chodzi o znane osoby związane z tym regionem, to trzeba wspomnieć Adama SŁODOWEGO (1923-2019), który miał niezwykły talent do majsterkowania. Urodził się w Czarnkowie i tam uczęszczał do szkoły powszechnej. Jako nastolatek, po wybuchu wojny został zesłany do fabryki maszyn, a w roku 1944 zgłosił się na ochotnika do wojska. Po kilku latach został oficerem artylerii, a następnie wykładowcą w Oficerskiej Szkole Artylerii Przeciwlotniczej w Koszalinie.
Ze względu na uzdolnienia, został skierowany do Wojskowej Akademii Technicznej. Od 1959 r. Adam Słodowy pracował w telewizji polskiej, gdzie rozpoczął swój autorski program “Zrób to sam” adresowany do dzieci i młodzieży. Okazało się, że ma rzadko spotykany talent do tworzenia wynalazków z przedmiotów codziennego użytku. Już od pierwszego odcinka krótkie prezentacje przyniósły ich autorowi olbrzymią popularność, a liczba zainteresowanych jego programem przekraczała setki tysięcy (nie tylko dzieci). W latach 1959-1983 telewizja wyemitowała 505 odcinków, czyli w sumie Słodowy wzbudził zainteresowania techniczne u milionów Polaków. Trudno policzyć ilu spośród nich zostało wybitnymi inżynierami.
.
Puszcza Notecka
Centrum Puszczy Noteckiej oraz wydmy wrzosowe w południowej części kompleksu leśnego.
We wschodniej części Kotliny Gorzowskiej (w międzyrzeczu Warty i Noteci) występuje jeden z największych w Polsce kompleksów leśnych – Puszcza Notecka. Pokrywa ona rozległy obszar o długości ponad 100 km – od Santoka i Skwierzyny na zachodzie po Oborniki i Rogoźno na wschodzie, przy średniej szerokości ok. 20 km. Przeważa w niej krajobraz roślinny borów sosnowych i borów mieszanych. Znacznie mniejsze powierzchnie, usytuowane głównie wzdłuż Noteci, są zajęte przez łęgi jesionowo-olszowe i jesionowo-wiązowe.
Na północnym skraju Puszczy Noteckiej istnieje Zespół Szkół Leśnych (uprzednio Technikum Leśne im. inż. Jana Kloski w Goraju). Należy do gminy Lubasz, w której znajduje się sanktuarium MB Królowej Rodzin. Leśny pejzaż puszczy urozmaicają potężne wały wydm, o średniej wysokości do 20 do 30 metrów, tworząc labirynt dolin i pagórków. Niedaleko Międzychodu znajduje się najwyższe wzniesienie puszczy – Wielka Sowa (93 m npm). Miasta otaczające puszczę: Drezdenko, Wieleń, Czarnków, Rogoźno, Oborniki, Wronki, Sieraków, Międzychód i Skwierzyna.
Dla kontrastu, zobaczmy co się dzieje na południowym skraju Puszczy Noteckiej. W połowie drogi między Wronkami a Obornikami, na skraju Puszczy Noteckiej wybudowano taki oto moloch o 150 m długości i 100 m szerokości.
Miałby on przypominać średniowieczne zamczysko, więc będzie tu jeszcze wieża o wysokości ok. 50 m. Na planowanych 15 kontygnacjach ma się znaleźć 46 lokali mieszkalnych dla prawie 100 osób plus dziesięcioosobowy personel obsługi (może raczej służby, jeśli to ma być zamek). Zapytacie: Kto wydał pozwolenie na takiego molocha – to ma być ozdobą puszczy? Co na to wojewódzki konserwator zabytków oraz instytucje zajmujące się ochroną przyrody? A gdzie są ekorozrabiacze – pogubili się w Puszczy Białowieskiej czy utonęli w Rospudzie?
.
3. Dekanat MIĘDZYCHÓD / 8 parafii HRB
Międzychód jest 10-tysięcznym miastem położonym na południowym krańcu Puszczy Noteckiej, już w obrębie Kotliny Gorzowskiej. Powstał w XIV-tym wieku jako gród nad Wartą, obecnie rozbudowany wokół Jeziora Miejskiego.
W okolicach jest tradycyjnie rozwinięte rolnictwo. Jedną z najbardziej znanych był zakład przetwórstwa owocowo-warzywnego, w którym produkowano keczup. Po wojnie upaństwowiona fabryka przez wiele lat prosperowała w branży spożywczej, wchodząc w 1992 i 1993 roku będąc jednym z najefektywniejszych przedsiębiorstw. Fabryka wytwarzałą keczup z rodzimych plonów, ale produkcję zatrzymano po przejęciu zakłądu przez Pudliszki. Firma w roku 1994 przekształcona została w spółkę akcyjną. Natomiast cztery lata później większość akcji przejął wielki koncern Kraft Heinz.
W czasie II wojny światowej w latach 1939–1941 z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich. 28 stycznia 1945 miasto wyzwoliły wojska I-go Frontu Bialoruskiego (1 Armia Pancerna i 8 Gwardyjska Armia).
Ilustracja z prawej strony: Kościół pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela. Dużą część Międzychodu zajmuje Jezioro Miejskie, które znajduje się na granicy pomiędzy Kotliną Gorzowską, a Pojezierzem Poznańskim. Otoczone jest promenadą, parkiem i kąpieliskiem.
KOTLINA GORZOWSKA zajmuje duży obszar pomiędzy ujściem Warty, jej dolnym biegiem a doliną Noteci. Długość Kotliny Gorzowskiej wynosi 120 km, szerokość do 35 km. W jej skład wchodzą 4 subregiony: Dolina Dolnej Noteci, Obornicka Dolina Warty, Dolina Dolnej Warty, Międzyrzecze Warty i Noteci (Puszcza Notecka). W części środkowej kotliny położony jest dekanat Międzychód, a na jej wschodzie – Oborniki.
.
1-2. Łowyń, kościół parfialny i jezioro Łowyńskie; 3. Stoki
ŁOWYŃ – wieś położona tuż przy granicy z województwem lubuskim. Obok znajduje się 27-hektarowe JezioroŁowyńskie. Młodzi ludzie hartują się tam przez tzw. “morsowanie” kąpiąc się w jeziorze przy temperaturze kilka stopni powyżej zera. Brr – ciarki przechodzą gdy się o tym pomyśli, ale można pogratulować im odwagi.
Parafie dekanatu : Kamionna (pw. Narodzenia NMP); Kwilcz (św. Michała Archanioła); Lewice (św. Mikołaja); Łowyń (pw. Wniebowzięcia NMP); Międzychód (2 parafiie Męczeństwa św. Jana Chrzciciela oraz Niepokalanego Serca Maryi); Silna (św. Józefa); Stoki (św. Wojciecha).
.
1. Kamionna; 2. Nawiedzenie obraz św. Józefa w parafii Silna; 3. Lewice.
KAMIONNA – wieś nad rzeką Kamionką w pobliżu parku krajobrazowego. Urodził się tu płk Wincenty Nowaczyński (1883-1940), który brał ludział w obronie Warszawy podczas kampanii wrześniowej 1939. Trafił do niewoli niemieckiej, a po zwolnieniu został aresztowany przez gestapo i zamordowany w styczniu 1949 roku. Żoną płk Nowaczyńskego od roku 1905 była Marta z domu Kurek, mieli czworo dzieci.
.
KWILICZ – misterium Męki Pańskiej to jest oddolne dzieło organizowane przez parafian kościoła pw. św. Michała Archanioła. Parafianie zebrali się sami, poszukali scenariusz, podjęli przygotowania, budują dekoracje i szyją stroje. Misterium, jako forma dramatu sięga swymi korzeniami średniowiecza.
.
4. Dekanat WRONKI /8 parafii
Panorma Wronek i kościół św. Katarzyny
WRONKI – miasto i siedziba gminy przedzielonej rzeką Wartą. Na północ od rzeki rozciągają się wydmy śródlądowe, gęsto porośnięte rozległybi borami sosnowymi Puszczy Noteckiej. Południowa część gminy najduje się już na krawędzi Wysoczyzny Poznańskiej i na skraju rozległych borów Puszczy Noteckiej. Wronki położone ok. 58 km na północny zachód od centrum Poznania, przy szlaku kolejowym Poznań – Szczecin.
.
1. Biezdrowo; 2-3. Lutom : Dekoracja kwiatami przed procesją Bożego Ciała i wieczorna Droga Krzyżowa.
Parafie dekanatu: Biezdrowo – pw. Świętego Krzyża i Św. Mikołaja; Chojno – pw. Chrystusa Króla; Chrzypsko Wielkie – Parafia pw. św. Wojciecha; Lutom – Parafia pw. Św. Andrzeja Apostoła i NMP Wspomożenia Wiernych; Łężce – św. Katarzyny w Łężcach; Sieraków – pw. NMP Niepokalanie Poczętej; Wronki – 2 parafie (św. Katarzyny i św. Urszuli Ledóchowskiej).
CHOJNO leży na prawym brzegu rzeki Warty oraz na skraju Puszczy Noteckiej. We wsi znajduje się przeprawa promowa przez rzekę Wartę. W roku 1963 nastąpił podział sołectwa Chojno na trzy odrębne: Chojno-Wieś, Chojno-Młyn i Chojno-Błota.
1-2. Chojno, promowa przeprawa przez Wartę i kościół; 3. Sieraków – sakrament bierzmowania.
SIERAKÓW – miasto (1300 mieszk) i siedziba gminy miejsko-wiejskiej. Położone jest nad Wartą, na skraju Puszczy Noteckiej, na pograniczu Kotliny Gorzowskiej i Pojezierza Poznańskiego, pomiędzy dwoma jeziorami: Jaroszewskim i Lutomskim.
.
Chrzypsko: 1-2. Dożynki gminno-parafialne; 3. Kościół.
CHRZYPSKO wieś nad Jeziorem Chrzypskim (304 ha) oraz ośrodek turystyczny i wypoczynkowy. Teren otaczający jezioro jest pagórkowaty, a brzegi dość wysokie, bezleśne.
.
5. Dekanat OBORNIKI / 10 parafii
1. Fragment rynku w Obornikach; 2. Rzeka Wełna i elektrownia wodna.
OBORNIKI – miasto i gmina leżąca nad Wartą, przy ujścia rzeki Wełny. Północna część gminy obejmuje szeroką na 3 – 4 km dolinę Warty, która od Obornik rozszerza się przechodząc w pola wydmowe. Południowo-wschodnia część gminy charakteryzują ciągnące się wzniesienia w kształcie oddzielonych pagórków. Elementem dominującym w krajobrazie są lasy, które stanowią wschodnią część Puszczy Noteckiej. Krótki opis Ilustracji na prawej stronie: W roku 2011 na rz. Wełnie wybudowano elektrownię wodną. Wbrew pozorom, ten nieduży obiekt na małej rzece ma wydajność 0,3 MW i jest w stanie zasilać w energię elektryczną kilkanaście gospodarstw domowych.
.
1. Kościół św. Józefa w centrum Obornik; 2. Mali parafianie z kościoła NMP; 3. Chludowo.
Parafie dekanatu: Chludowo – pw. Wszystkich Świętych; Kiszewo – pw. NSPJ i św. Anny; Ludomy – św. Jana Chrzciciela; Łukowo – św. Michała Archanioła; Maniewo – św. Mikołaja w Maniewie; Objezierze – św. Bartłomieja Apostoła; Oborniki – 3 parafie: pw. Miłosierdzia Bożego; pw. NMP Wniebowziętej, św. Józefa Oblubieńca NMP); Rożnowo – św. Katarzyny w Rożnowie.
.
1. Objezierze; 2-3. Rożnowo – dożynki parafialne i kościół.
.
.
Pojezierze Poznańskie
Jezioro Szreniawskie i Wielkopolski Park Narodowy
Pojezierze Poznańskie albo Wysoczyzna Poznańska (315.51) – duży mezoregion w zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, ograniczony Bruzdą Zbąszyńską na zachodzie i Poznańskim Przełomem Warty na wschodzie. Obszar ten jest częścią większego (makro)regionu czyli Pojezierza Wielkopolskiego. Lesistość tu jest niska, z udziałem grądów i łęgów jesionowo-wiązowych. W pobliżu Poznania znajduje się Wielkopolski Park Narodowy.
.
6. Dekanat SZAMOTUŁY /9 parafii HRB
1. Prom na Samie; 2. Fragment rynku w Szamotułach i opis tego miejsca poniżej.
SZAMOTUŁY – miasto znajduje się nad rzeką Samą (lewy dopływ Warty o dług. 40 km), w odległości ok. 35 km na północny zachód od centrum Poznania. Gmina położona jest na pograniczu Kotliny Gorzowskiej i Wysoczyzny Poznańskiej. W narożniku miejskiegorynku stoi drewniany krzyż, z którym również wiąże się ciekawa historia. Podcza II wojny światowej, jeden z mieszkańców ścigany przez Niemców schronił się na drzewie pod osłoną gęstego listowia. Złożył wtedy Panu Bogu ślubowanie, że jeśli uda mu się wyjść cało z opresji, to postawi na szamotulskim rynku krzyż. I tak też się stało. Uratował życie, a po wojnie – pomimo komunistycznych rządów – udało mu się postawić krzyż. W okolicy krzyża znajduje się dzisiaj zarys dawnych Szamotuł.
.
1. Kurs na wychowawcę wypoczynku, za twierdzony przez Kuratorium Oświaty, odbył się w szamotulskiej kolegiacie. 2-3. Cerekiwica: kościół i peregrynacja obrazu M.B. Częstochowskiej.
W Cerekiewicy istnieje Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania “Dolina Samy” do której należy kilka wsi leżących nad tą rzeką.
KAŹMIERZ – wieś gminna nad Samą, położona 12 km na południe od Szamotuł. W pobliżu wsi zbudowano zbiornik retencyjny na Samie, składający się z dwóch zapór i połączonych ze sobą zbiorników o powierzchni 80 ha oraz drugi – 29 ha. Wykorzystano naturalne położenie doliny i obecnie powstałe jeziora otacza Las Radzyński porastający falistą wysoczyznę. Zbiorniki od początku były intensywnie zarybiane kilkoma gatunkami ryb np. jaź, karaś, okoń, płoć, szczupak i ukleja.
W lesie koło Bytynia (ok. 5 km na płd-zach od Kaźmierza) 4 listopada 1939 r. oddziały Wehrmachtu i SS rozstrzelały 72 osoby przywiezione samochodami z nieznanych miejscowości. Tamtej jesieni w lasach bytyńskich Niemcy rozstrzeliwali zwożonych licznie skazańców. Zginęło w tym miejscu około 200-300 osób.
W piątek 12 kwietnia 2024 wolontariusze z Parafialnego Zespołu Caritas wraz z proboszczem ks. Krzysztofem Musiałem uczestniczyli w Gali Banku Miłosierdzia Caritas w Katolickim Centrum Edukacji i Kultury w Śremie. W czasie uroczystości wręczono statuetki i dyplomy wyróżniającym się zespołom, m.in. z Kaźmierza.
.
1. Obrzycko; 2. Ostroróg; 3. Słopanowo.
Parafie dekanatu: Cerekwica, Pamiątkowo – pw. Podwyższenia Krzyża świętego; Kaźmierz – pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny; Obrzycko – św. Apostołów Piotra i Pawła; Ostroróg, Oporowo – pw. Matki Bożej Wniebowziętej; Popówko – św. Józefa Rzemieślnika; Słopanowo – pw. św. Mikołaja; Szamotuły – 2 parafie: pw. Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława Biskupa oraz pw. Świętego Krzyża; Żydowo, Lulin- św. Mikołaja (Żydowo, Lulin).
.
1. Popówko, wnętrze kościoła; 2-3. Żydowo – kościół parafialny i barwny koncert kolęd.
.
.
7. Dekanat PNIEWY /11 parafii HRB
Miasto i gmina PNIEWY leżą obok szosy łączącej Poznań z Gorzowem Wlkp. W samym mieście znajduje się jezioro o takiej samej nazwie a także drugie, znacznie mniejsze. Kilka malowniczych jezior występuje także pomiędzy wsią Lubosz i Pniewami. Rada Miejska na uroczystej sesji ogłosiła w roku 2016 św. Urszulę Ledóchowską (1865-1939) patronką miasta Pniewy, gdzie znajduje się macierzysty dom zgromadzenia Sióstr Urszulanek i sanktuarium św. Urszuli.
URSZULA LEDÓCHOWSKA pochodzi ze znamienitego rodu, w którym byli generałowie, biskupi oraz prymas Polski – kard. Mieczysław Ledóchowski (1822-1902). Urszula urodziła się w Austrii, a rodzina zakupiła dworek niedaleko Krakowa i tam się przeniosła w roku 1883. Trzy lata później wstąpiła do klasztoru urszulanek. Organizowała pomoc dla biednych i szkoły dla dziewcząt i sierot w Rosji, Finlandii, Szwecji oraz Danii. Współpracowała z Komitetem Pomocy Ofiarom Wojny, założonym przez Henryka Sienkiewicza w Szwajcarii.
Za zgodą papieża Piusa X, s. Ledóchowska utworzyła Zgromadzenie Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (USJK) w służbie biednym, zwłaszcza dzieciom i młodzieży. Siostry prowadziły kursy zawodowe dla dziewcząt, świetlice i czytelnie dla dzieci i młodzieży na Wołyniu i Polesiu, następnie także we Włoszech i Francji. Jako matka przełożona, Urszula Ledóchowska uczyła że uśmiech, pogoda ducha i dobroć są szczególnie wiarygodnym świadectwem więzi z Chrystusem. Zmarła w opinii świętości na kilka miesięcy przed wybuchem II-giej wojny światowej, kanonizowana w roku 2003. Obecnie zgromadzenie USJK liczy 750 sióstr z 15 narodowości, żyjących w 14 krajach na pięciu kontynentach.
.
1. Pielgrzymi z parafii św. Jana w Pniewach wyruszyli w drogę do Sanktuarium Krzyża Świętego w Biezdrowie, dokąd udała się także grupa rowerzystów; 2. Psarskie – kościół pw. NMP Wniebowziętej; 3. Spotkanie opłatkowe grup duszpasterskich , strażaków i sołtysów w Bytyniu.
Parafie dekanatu: Brody – św. Andrzeja Apostoła; Bytyń–Mieściska: pw. Niepokalanego Poczęcia NMP; Duszniki – św. Marcina; Lubosz – pw. Nawiedzenia NMP; Mościejewo – pw. MB Częstochowskiej; Nojewo – św. Andrzeja Boboli; Otorowo – 2 parafie: pw. Wszystkich Świętych, św. Jana Chrzciciela (wschodnie Pniewy – Konin); Pniewy – 2 parafie: św. Wawrzyńca, pw. NMP Wniebowziętej /w Psarskiem); Wilczyna – św. Jadwigi Śląskiej.
1. Lubosz – mali kolędnicy Caritasu; 2. Kościół św. Marcina w Dusznikach; 3. Brody, procesja przy kościele.
LUBOSZ – wieś położonna niedaleko Pniew, wśród kilku jezior. W kwietniu 2024 na Sali Wiejskiej odbyło się spotkanie „Łączy nas miłość” z okazji 20-lecia Parafialnego Zespołu Caritas i 5-lecia Szkolnego Koła Caritas. Akcje małych wolontariuszy wspierają pomoc dla biednych krajów, gdzie sytuacja dzieci bywa niewyobrażalnie tragiczna.
.
1. Otorowo, najmłodsi parafianie z przodu; 2. Mościjewo; 3. Wilczyna – misterium Męki Pańskiej.
.
NOJEWO to mała wieś, w centrum której znajduje się neogotycki kościół parafialny pw. św. Andrzeja Boboli ze strzelistą wieżą, wpisany do rejestru zabytków. Obok wybudowano w 1945 r. pomnik ku czci 12 ofiar straconych przez Niemców podczas II wojny światowej. Nieopodal kościoła zobaczyć można budynek, w którym początkowo mieściła się polska szkoła. Nauka rozpoczęła się w roku 1934, była tam tylko jedna izba lekcyjna i mieszkanie dla nauczyciela. Nową szkołę wybudowano w ramach akcjii “Tysiąc szkół na 1000-lecie” z sześcioma klasami, obecnie powstał w niej także oddział przedszkolny.
Nojewo: 1. Kościół św. Andrzeja Boboli; 2. Dawny dworzec PKP po zakończeniu odbudowy. Na torach widoczna jest czerwona drezyna do przejazdów turystycznych; 3. Ten sam budynek dworca przed rokiem 2015, opuszczony po likwidacji połączenia kolejowego.
STACJA KOLEJOWA w Nojewie odgrywała ważną rolę na trasie Szamotuły–Międzychód. Tu znajdowała się tzw. “mijanka” a budynki gospodarcze wraz z wieżą ciśnień były wykorzystywane do obsługi pociągów. Kiedy zlikwidowano linię kolejową, dworzec został opuszczony i popadał w ruinę. W 2015 roku obiekt zakupił pasjonat kolejnictwa, który prowadzi remont z przeznaczeniem na Muzeum Historii Linii Kolejowych. W dawnym pomieszczeniu poczekalni znajduje się bogata kolekcja eksponatów jak rozkłady jazdy, mapy i tysiące biletów kolejowych. Podobno ruch na poczekalni jest większy niż przed laty. Można też zobaczyć zabytkowe wagony i rózne mundury kolejarzy. Niektórzy mają nadzieję, że władze ponownie uruchomią tu linię kolejową, co się zdarza coraz częściej w nowoczesnych państwach. Do takiego powrotu nakłaniają zatłoczone ulice i autostrady, liczne wypadki drogowe i zatruwane spalinami powietrze. Póki co, właściciel byłego dworca oferuje przejażdżkę drezyną.
Jeszcze coś z gminy Pniewo – mała wieś Kokowo, w której dzieci co roku przygotowują Marzannę i żegnają zimę. Stamtąd w krótkim foto-reportażu załączono taki wierszyk: “Maszeruje wiosna, / a ptaki wokoło / lecą i świergocą. / Głośno i wesoło“.
.
8. Dekanat GRODZISK WLKP / 11 parafii
Grodzisk Wielkopolski – znajduje się w południowej części Wysoczyzny Poznańskiej, przy dawnym szlaku handlowym łączącym miasta Dolnego Śląska z Poznaniem.
.
Kościół farny św. Jadwigi w Grodzisku oraz informacja o rekolekcjach w tej parafii.
.
Przez miasto płynie Letnica (zwana tez Rowem Grodziskim), niewielka rzeka o długości ok. 20 km. Lasy miejscowego nadleśnictwa rozrzucone są na niewielkich obszarach na pograniczu dwówch regionów przyrodniczo-leśnych: Równiny Nowotomysko-Kargowej oraz Pojezierza Lubuskiego.
.
W latach 1939–1941 większość Polaków wywieziono z miasta do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian osiedlano Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich (“powrót do domu w III-ciej Rzeszy”). Rok później rząd hitlerowskich Niemiec przeniósł szkołę junkrów z Berlina do gmachu szkoły w Grodzisku. W dniach 24-27 stycznia 1945 do miasta zbliżały się oddziały Armii Radzieckiej i w walkach o wyzwolenie miast wzięło udział ok. 120 polskich ochotników. Jeszcze na koniec okupacji Niemcy przeprowadzili nalot na okolice Starego Rynku, w wyniku czego zginęło 8 osób.
1. Bukowiec; 2. Ołtarz kościoła w Kąkolewie; 3. Kamieniec.
.
Parafie dekanatu: Bukowiec (św. Marcina w Bukowcu); Grodzisk Wielkopolski (3 parafie: pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, św. Faustyny oraz św. Jadwigi); Jabłonna (pw. Najświętszego Serca Jezusowego); Kamieniec (św. Wawrzyńca); Kąkolewo (pw. Niepokalanego Serca NMP); Parzęczewo (św. Michała Archanioła); Ptaszkowo (Świętych Apostołów Piotra i Pawła); Ruchocice (św. Urszuli); Sątopy, woj. wielkopolskie (św. Andrzeja Boboli w Sątopach).
1-2. Ptaszkowo: Kościół parafialny i występ dzieci na Dzień Babci i Dziadka; 3. Parzęczewo.
W roku 1973 powstało Towarzystwo Miłośników Ziemi Grodziskiej, a trzy lata później przedsiębiorstwo “Uzdrowisko Inowrocław” uruchomiło w mieście największą w Polsce rozlewnię wód mineralnych (rocznie ok. 80 mln litrowych butelek). Obok różnych organizacji kulturalnych, działa tu Grodziska Orkiestra Dęta i Zespół Tańca Ludowego „Cybinka”. Dużą popularnością wśród mieszkańców i przyjezdnych cieszy się zabytkowy Park Miejski ze stawem i podświetlaną fontanną.
.
1-2. Sątopy: Peregrynacja Ikony Jasnogórskiej, pilotowana przez grupę rowerzystów; 3. Kościół w Ruchocinie.
.
9. Dekanat BUKOWSKI / 9 parafii
.
BUK – małe miasto i siedziba gminy. Nazwa miasta nawiązuje do nazwy drzewa bukowego, którego symbol jest również w herbie tego miasta. Legenda głosi, że w okolicznych lasach zmarł książę Mieszko I podczas polowania na żubry w roku 992. Obecnie w szacie roślinnej zadrzewienia zajmują jedynie 3.6% a resztę powierzchni pokrywa szata roślinna wynikająca z płodozmianu uprawianych roślin oraz pastwiska i łąki.
.
1-2. W drodze do sanktuarium MB Bukowskiej. Poniżej widoczny jest obraz z tego sanktuarium; 3. Kino w Buku, jeszcze czynne (już niewiele ich zostało).
Buk leży na Pojezierzu Poznańskim, będącym fragmentem Pojezierza Wielkopolskiego, na krańcu polodowcowego Ozu* Bukowsko-Mosińskiego. Jest to najdłuższy oz w Polsce i jeden z najdłuższych na obszarze niżu środkowoeuropejskiego. Ma charakter długiej, krętej wypukłości w terenie, o długości około 37 km. Maksymalna wysokość względna wynosi 41 m, a szerokość podstawy wynosi około 80-300 m. Składa się nań około 25 pagórków.
/ * Oz (z jęz. szwedzkiego : ås) – wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lądolodem, w jego szczelinach lub na powierzchni. Górna powierzchnia wału niekiedy jest płaska i biegnie poziomo (podobnie jak w nasypach kolejowych). Zbocza ozów są zwykle strome.
.
Przy kościele św. Stanisława Biskupa postawiono mur mur pamięci (pomnik) w hołdzie miszkańcom Ziemi Bukowskiej – poległym i zamordowanym podczas niemieckiej okupacji w latach 1939-1945.
Po II rozbiorze Polski w 1793 Buk wraz z całą Wielkopolską stał się częścią zaboru pruskiego, a językiem urzędowym stał się niemiecki. W toku germanizacji osiedlono tu wiele rodzin niemieckich, Do Polski powrócił Buk w listopadzie 1918. Po rozpoczęciu II wojny światowej Niemcy pnownie zajęły Buk 10 września 1939. Nastąpiły liczne rewizje i aresztowania. Działalność konspiracyjną prowadzili bukowscy harcerze, których przywódca, Tadeusz Wojtczak przypłacił to życiem w obozie koncentracyjnym Gross-Rosen (Rogoźnica).
.
1-2. Dakowy Mokre, kościół i pielgrzymka do Gietrzwałdu; 3. Święty Wawrzyniec, patron kościoła w Niepruszewie.
Kiedy skończyła się II wojna światowa, w Buku stopniowo wznawiały działalność zakłady przemysłowe i usługowe: spółdzielnie „Rolnik” i „Zgoda”, mleczarnia, gorzelnia i Spółdzielczy Bank Ludowy. Powstały też nowe zakłady: Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, Spółdzielnia „Zryw” i Fabryka Czapek. Do normalnej działalności powróciły organizacje kulturalne i społeczne. Powstały nowe osiedla a także przedszkole, przychodnia lekarska, kino, biblioteka, dom kultury „Harcerz” i stadion sportowy. Obecnie dominuje tu handel hurtowy i detaliczny.
.
1. Sędziny, fragment ruchomej szopki Bożonarodzeniowej (tzw. Sędzińskie Betlejem); 2-3. Michorzewo – kościół parafialny i zakończenie nabożeństwa majowego.
Parafie dekanatu: Buk–Szewce (św. Stanisława Biskupa); Dakowy Mokre (św. Katarzyny); Kuślin (pw. Zmartwychwstania Pańskiego); Michorzewo (pw. NMP i Wszystkich Świętych); Niepruszewo – Więckowice – Otusz (św. Wawrzyńca); Opalenica (2 parafie: św. Józefa oraz św. Mateusza); Sędziny (pw. Niepokalanego Serca NMP i św. Wojciecha); Wojnowice – Niegolewo (św. Brata Alberta Chmielowskiego).
.
1-2. Parafia w Kuślinie – warsztaty różańcowe i dożynki; 3. Wojnowice, kościół parafialny.
.
OPALENICA – miasto i siedziba gminy miejsko-wiejskiej, położone nad rzeką Mogilnicą, 40 km na zachód od Poznania. Nową atrakcją miasta jest oczyszczony stawek grodziski, na którym zainstalowano pływająca fontannę.
.
1. Parafia św. Józefa, bal Wszystkich Świętych w Opalenicy; 2. Pływająca fontanna.
Przed rokiem 1989 największym tu zakładem produkcyjnym była cukrownia “Opalenica” – druga co do wielkości w Polsce. Funkcjonowały także: Spółdzielnia Inwalidów „Krosno” produkująca tkaniny dekoracyjne i stylonowe oraz ok. 40 warsztatów rzemieślniczych. Na lokalne potrzeby w pobliżu Opalenicy do dnia dzisiejszego eksploatowany jest gaz ziemny.
.
10. Dekanat PRZEŹMIEROWSKI /9 parafii:
Kilka miejcowości tego regionu jest zgrupowanych w pobliżu Jeziora Kierskiego, a niektóre są już częścią metropolii Poznań.
PRZEŹMIEROWO – duża wieś obok płd krańca jez. Kierskiego, w gminie Tarnowo Podgórne, położona jest obok szosy łączącej Poznań i Gorzów Wielkopolski. Miejscowość zalicza się do aglomeracji poznańskiej. Przeźmierowo to miejsce, z którym związany był Bohdan Smoleń (1947-2016), jeden z najwybitniejszych artystów kabaretowych, aktor i piosenkarz. Z wykształcenia był inżynierem zootechniki.
1. Kościół św. Antoniego; 2. Amatorski teatr parafialny przygotowuje przedstawienie o Pasji Wielkanocnej; 3. Górka i zjazdy saneczkowe w Parku im Kanikowskiego.
.
1. Baranowo, wejście do kościoła św. Józefa; 2. Niedziela Palmowa w Przeźmierowie.
Parfie dekanatu Przeźmierowo: Baranowo – św. Józefa Oblubieńca NMP; Ceradz Kościelny – św. Stanisława Biskupa; Lusowo – św. Jadwigi i św. Jakuba Apostoła; Lusówko – św. Rity z Cascii; Poznań–Kiekrz: pw. św. Michała Archanioła i Wniebowzięcia NMP; Przeźmierowo św. Antoniego Padewskiego; Rokietnica – pw. Chrystusa Króla; Sobota – pw. Narodzenia NMP; Tarnowo Podgórne pw. Wszystkich Świętych.
.
1. Ceradz, ozdobiony samochód czeka na parę nowożeńców; 2. Ołtarz kościoła w Rokietnicy; 3. Kiekrz.
.
TARNOWO PODGÓRNE – parafia pw. Wszystkich Świętych jest chyba jedną z niewielu, gdzie w bliskiej odległości znajdują się dwa czynne od wielu lat kościoły. W obu odprawiane są Msze święte i służą one tej wielowiekowej parafii. Przed 100 laty były tam dwie wspólnoty: katolicka i protestancka. Rozwój wsi gwałtownie przerwał wybuch II wojny światowej. 9 września 1939 do Tarnowa Podgórnego wkroczył Wehrmacht i przez ponad pięć lat mieszkańcy narodowości polskiej musieli znosić okupacyjny terror i niedostatek. 25 stycznia 1945 roku we wsi pojawiły się oddziały Armii Czerwonej. Niemcy opuścili Tarnowo, a kościół protestancki został przejęty przez parafię katolicką.
1. Sobota (Wlkp) – oryginalne zabudowania parafii; 2. Tarnowo Podgórne.
.
Nad JEZIOREM LUSOWSKIM (3,7 km długości o powierzchni 118 ha) znajdują się dwie miejscowości o podobnej nazwie: Lusowo (na płn-wsch brzegu jeziora) i Lusówko (na zachodnim brzegu). Jezioro Lusowskie i wspomniane wyżej Kierskie leżą na terenie Pojezierza Poznańskiego.
.
Lusowo: 1. Kościół parafialny; 2. Roraty (Msza święta przed wschodem słońca, na początek Adwentu); 3. Plaża w Lusowie.
LUSOWO – Tutaj ostatnie lata swego życia spędził gen. Józef Dowbor-Muśnicki (1867-1937), dowódca Powstania Wielkopolskiego. Utworzył on blisko 100-tysięczną armię, popierał idee rozszerzenia powstania na Pomorze Gdańskie i ofensywę w kierunku Gdańska, sprzeciwiając się jednocześnie uszczuplaniu Armii Wielkopolskiej poprzez posyłanie oddziałów na wschód. Dążył do usprawnienia wojska odsuwając od wpływu na decyzje oficerów o radykalnych poglądach oraz likwidując rady żołnierskie. Jako zwolennik apolitycznej armii, podczas zamachu majowego opowiedział się przeciw puczowi.
Określał siebie jako narodowca, nie należącego do partii politycznych. Był chwalony przez swoich zwolenników za uniknięcie bezsensownego rozlewu krwi i zachowanie potencjału ludzkiego do dalszych walk, już w obronie niepodległej Polski. Zmarł na serce 26 października 1937 i został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Lusowie, gdzie znajduje się też jego pomnik. Miał czworo dzieci, a dwie jego córki – Janina i Agnieszka zostały zamordowane w roku 1940. W tym samym roku Niemcy wysiedlili mieszkańców Lusowa na teren Generalnego Gubernatorstwa (Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete).
.
1-2. Zima nad jeziorem w Lusówku i spotkanie dzieci podczas “białego tygodnia” (wkrótce po I-wszej Komunii); 3. Pielgrzymka rowerowa z Lusówka do Sierosławia.
LUSÓWKO wieś w gminie Tarnowo Podgórne. Położone jest nad Jeziorem Lusowskim, w miejscu gdzie wypływa rzeka Sama (lewy dopływ Warty o długości 40 km).
.
11. Dekanat KOMORNICKI / 10 parafii
.
KOMORNIKI – duża wieś gminna (10 tys. mieszkańców). Jest jedną z 17 gmin składających się na powiat poznański. Należy ona do najlepiej rozwiniętych gospodarczo jednostek aglomeracji poznańskiej i dlatego jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się demograficznie gmin Polski. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Komornickiej było inicjatorem budowy Ogrodu Pamięci, w którym znajduje się zespół głazów i drzew pamiątkowych.
.
Komorniki : 1. Msza w parafii św. Andrzeja na rozpoczęcie roku szkolnego; 2-3. Kościół św. Jana XXIII, spotkanie Ruchu Taizé.
Parafie dekanatu: Dąbrówka – św. Urszuli Ledóchowskiej; Dopiewo -pw. Nawiedzenia NMP; Komorniki (2 parafie: św. Jana XXIII i św. Andrzeja Apostoła); Konarzewo – św. Marcina; Plewiska (2 parafie: bł. Jerzego Popiełuszki oraz św. Faustyny); Skórzewo (2 parafie : św. Marcina i św. Wincentego Męczennika oraz bł. Stefana Wyszyńskiego); Zakrzewo – pw. NMP Królowej Korony Polskiej.
1. Ołtarz w kościele pw. Bł. Prymasa Wyszyńskiego; 2. Kościół parafialny świętych Marcina i Wincentego; 3. W tradycyjnym spotkaniu “Lednica-2000” wzięła też ludział młodzież ze Skórzewa.
SKÓRZEWO – bardzo duża wieś sołecka w gminie Dopiewo. Graniczy z Poznaniem. Przez Skórzewo przepływa Skórzyna, a swoje źródło posiada tu Plewianka (struga o długości ok. 5 km płynąca przez Poznań, bierze swój początek w Skórzewie). W chwili obecnej jest to mocno rozbudowana wieś z zanikającym rolnictwem indywidualnym. Na terenie Skórzewa znajduje się zabytkowy park, dwie szkoły podstawowe, ośrodek zdrowia, oraz Galeria Mallwowa. 20 września 2018 na miejscowym cmentarzu arcybiskup Stanisław Gądecki odsłonił pomnik Dzieciom Nienarodzonym: Utraconym i Niechcianym. Ilustracja z prawej strony – Symbol poradni życia rodzinnego w parafii Błog. Prymasa Wyszyńskiego
.
1-2. Dąbrówka: kościół w zimowej szacie i koncert na święto Trzech Króli (Epitafia, czyli święto Objawienia). Parafia w Dąbrowce prowadzi bardzo B w internecie, ilustrowany setkami pięknych zdjęć. 3. Dopiewo, kościół.
.
KONARZEWO – wieś w gminie Dopiewo, 15 km na południowy zachód od Poznania, przy drodze ekspresowej łączącej Poznań z Wrocławiem. Konarzewska parafia miała swój „czarny okres” podczas II wojny. Trzech kapłanów sprawujących tu posługę (ksiądz Czesław Sibilski, ks.Stanisław Waraczewski i ks.Józef Molski) padło ofiarą niemieckich zbrodni, ginąc w obozach koncentracyjnych. Konarzewo jest położone w otulinie Wielkopolskiego Parku Narodowego, 5 km na południowy zachód znajduje się obszar ochrony ścisłej Trzcielińskie Bagno.
1. Konarzewo – Paschalna wigilia w kościele św. Marcina; 2-3. Plewiska, kościół parafialny św. Faustyny; Niedziela misyjna.
TRZCIELIŃSKIE BAGNO – rezerwat leżący w granicach Wielkopolskiego Parku Narodowego w dolinie rzeki Samicy (z Jeziorem Trzcielińskim). Obejmuje powierzchnię 38,29 ha[1]. Utworzony w 1959 r. jako rezerwat przyrody (ptasi) dla ochrony środowiska lęgowego wielu gatunków ptactwa wodnego i błotnego. Rozlewiska wspomnianej rzeki cechują wahania poziomu wody, co powoduje zmianę podmokłego obszaru, otoczonego gąszczem trzcin i oczeretów, zaroślami wierzbowymi i fragmentami łęgu olszowego. Dlatego tak wiele gatunków ptactwa znalazło tu sprzyjające warunki bytowania. ILUSTRACJA z lewej strony: Widok na Trzcielińskie Bagno z wieży turystycznej.
| W plewiskiej parafii Bł. księdza Popiełuszki działa Duszpasterstwo mężczyzn. W pierwszą środę miesiąca odbywa się męski wieczór modlitewny: nieszpory, konferencja, adoracja, koronka do Miłosierdzia Bożego i spotkanie integracyjne. Pierwsza środa jest dniem poświęconym św. Józefowi, opiekunowi Świętej Rodziny. |
1-2. Parafia w Zakrzewie: Niedziela Palmowa i święcenie pokarmów wielkanocnych; 3. Masowe groby w Lasach Zakrzewskich.
.
ZAKRZEWO (1640 mieszk) – wieś położona w gminie Dopiewo. Wieś położona jest około 5 km na zachód od granic Poznania. W 2006 we wsi otwarto prywatne, śmigłowcowe lądowisko Zakrzewo. Na terenie wsi zlokalizowane są też pomniki przyrody – dęby szypułkowe. W położonym na południe i zachód od wsi kompleksie leśnym zwanym Lasami Zakrzewskimi znajdują się masowe groby, w których spoczywają ofiary terroru niemieckiego z czasów II wojny światowej. Dojście do grobów oznaczone jest na biegnącej przez wieś szosie charakterystycznym drogowskazem „z mieczami”, używanym do oznaczania miejsc martyrologii.
W miejscowej Parafii NMP Królowej Korony Polskiej w Zakrzewie działa wspólnota „Żywego Różańca”. Odmawianie różańca sprzyja skupieniu myśli na jednym wydarzeniu z życia Chrystusa i Maryi. Dlatego medytowanie tajemnic różańcowych jest wspaniałym przeżyciem duchowym. Stowarzyszenie Żywego Różańca, założone zostało przez Paulinę Jaricot (1799–1862) w Lyonie w roku 1826. „Najważniejszą rzeczą i najtrudniejszą jest uczynić różaniec modlitwą wszystkich” – napisała wtedy.
Każdy człowiek może znaleźć w ciągu dnia kilka minut, aby odmówić dziesiątek różańca, czyli jedną tajemnicę. Po pięciu latach, w roku 1831, Paulina Jaricot napisała: „Liczba odmawiających dziesiątek różańca rośnie z niewiarygodną szybkością we Włoszech, Szwajcarii, Belgii, Anglii i wielu regionach Ameryki. (…) Wszędzie, gdzie tworzą się piętnastki, można zauważyć nie notowane wcześniej umacnianie się dobra”. Kilka lat później dodała: „Stopniowo stajemy się zjednoczeni w modlitwie ze wszystkimi ludźmi świata”. Nasz papież, św. Jan Paweł II wyznał, że “Różaniec jest moją ulubioną modlitwą”.
.
12. Dekanat STĘSZEWSKI /9 parafii
1. Fragment rynku w Stęszewie; 2. Kapliczka NMP i zegar; 3. Jedno z pobliskich jezior.
STĘSZEW – miasto położone około 25 km na południowy zachód od Poznania, zaliczane jest do aglomeracji poznańskiej. Gmina przyciąga turystów dzięki przede wszystkim dziewięciu jeziorom oraz lasom, których część objęta jest Wielkopolskim Parkiem Narodowym.
.
1-2. Głuchowo – Kościół parafialny i poświęcenie medalików; 3. Granowo.
GRANOWO – wieś i gmina położona w powiecie grodziskim, w gminie Granowo. W czasie powstania wielkopolskiego mieszkańcy Granowa i okolic walczyli w składzie kompanii grodziskiej i bukowskiej na linii Obry. Podczas II wojny światowej (10 IX 1939), Granowo zajęli Niemcy wysiedlając około 550 osób do Generalnej Guberni (w skrócie GG, niem. Generalgouvernement). Polacy powrócili do swych domów po wkroczeniu na ten rejon oddziałów radzieckich (23 stycznia 1945). Dzisiaj we wsi są szkoła podstawowa i gimnazjum, ośrodek zdrowia, poczta, bank spółdzielczy i były posterunek policji (dziś mieszkania dla imigrantów). Istnieją dwa zakłady związane z przetwórstwem mięsa i piekarnia oraz wytwórnia elementów do mebli.
.
1. Iłówiec, widok wsi podczas zimy; 2. Łódź-Trzebaw to dwie sąsiednie wioski w gminie Stęszewo, na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego.; 3. Strykowo, parafialny chórek.
STRYKOWO leży nad jeziorem Strykowskim. Jako ciekawostkę podajemy, że do połowy XX-go wieku Strykowo było punktem stycznym wąskotorowej kolei folwarcznej z Modrza. Takie kolejki o uproszczonej konstrukcji były budowana do obsługi dużych folwarków. Wykorzystywano je głównie do przewozu zbiorów z pola a czasami także do transportu towarów (np. węgiel, nawozy i artykuły przemysłowe) ze stacji kolei publicznej do folwarku.
Parafie dekanatu: Głuchowo – św. Katarzyny; Granowo – św. Marcina; Iłówiec św. Andrzeja Apostoła; Łódź-Trzebaw: Jadwigi; Modrze – św. Idziego; Słupia – Wszystkich Świętych; Stęszew – Trójcy Świętej; Strykowo – św. Maksymiliana Marii Kolbego; Tomice św. Barbary.
.
1-2. Modrze – kościół św. Idziego i witraż patrona (fotografia z innej miejscowości); 3. Słupia.
MODRZE – imię patrona parafii pochodzi z języka greckiego (Aegidius). Jest on uznany za świętego także w kościołach prawosławnych jako św. Ilja. Imię popularne jest także w krajach zachodnich (Giles po angielsku oraz Gilles w jęz. francuskim).
SŁUPIA to mała wieś w gminie Stęszew – podobnie jak STRYKOWO – takze usytuowana a na brzegu Jeziora Strykowskiego (na Pojezierzu Poznańskim). Jezioro jest rynnowe o długości ponad 8 km a szerokości zaledwie 0,7 km.
.
TOMICE – festyn parafialny i głaz pamiątkowy poświęcony uczestnikom Powstania Wielkopolskiego, którzy pochodzili z okolicznych wsi. Tomice to bardzo mała wieś w gminie Stęszew. Położona jest na brzegu Jeziora Tomickiego, w obrębie otuliny Wielkopolskiego Parku Narodowego.
Święta Barbara, patronka parafii w Tomicach
3-Miedzych 4-Wronki 5-Oborniki 6-Szamotuły 7-Pniewy 8-Lwówek 9-Grodzisk Wlp 10-Buk Komorni (mdzy Bukiem i Poz), 1 /.. / 0-Przeźmierowo 11-Swarzędz 12-Stęszew
.
.
GMINY i PARAFIE powiatu poznańskiego
Poznań otoczony jest bardzo dużymi wioskami, których bliskie usytuowanie obok tej metropolii decydująco wpłynęło na demografię. Zaludnienie tych miejscowośći przekracza często liczbę 4 tysięcy mieszkańców. Tak powstał powiat poznański, utworzony w trakcie zmienionego podziału Polski (tzw. “reforma J. Buzka”), który tworzy 17 gmin. Zajmuje on powierzchnię 1900 km² i jest najbardziej zaludnionym powiatem w Polsce (ponad 445 tys. mieszkańców). Położony jest w paśmie Pojezierza Wielkopolskiego, w dorzeczu Warty i jej dopływów. Łączny udział terenow objętych różnymi formami ochrony (parki narodowe i krajobrazowe, rezerwaty przyrody itp wynosi około 28% ogólnej powierzchni tego obszaru.
.
Niektóre spośród 17 powyżej wymienionych gmin posiadają interesujące herby, np. – 1. Dopiewo; 2. Murowana Goślina; 3. Luboń.
.
.
Poznański Przełom Warty
Ostrów Tumski jest wyspą w centrum Poznania. Opływa ją Warta i jej dopływ – Cybina.
Poznański PRZEŁOM WARTY (315.52) – mezoregion fizycznogeograficzny, przebiegający południkowo na odcinku doliny Warty o długości 45 km, rozdzielając Wysoczyznę Poznańską od Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. Maksymalna szerokość przełomu to 4 km pod Rogalinkiem, a minimalna to 1,5 km pod Czerwonakiem. Jest wcięty przeciętnie na 20–40 metrów w wysoczyznę.
.
13. Dekanat CZERWONACKI / 8 parafii
Czerwonak – Dworzec kolejowy i Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej.
CZERWONAK (5700 mieszk) – wieś gminna położona na północny wschód od Poznania na terenie powiatu poznańskiego. Na uwagę zasługuje również wysoka lesistość gminy Czerwonak (27 tys mieszk – HRB) = Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka oraz Dolina Warty zajmują ponad 39% powierzchni gminy. Znak na prawej stronie – Duszpasterstwo Rodzin (ruch Ekipy Notre Dame) działa w miejscowej parafii.
1. Kościół Niepokalanego Serca NMP w Czerwonaku; 2-3. Biedrusko, kościół i młodzi parafianie biorący udział w modlitewnym spotkaniu na Lednickich Polach.
Historyczne zdjęcie: Defilada oddziału kawalerii w Biedrusku, rok 1937.
BIEDRUSKO – wieś leżąca nad Wartą, ok. 15 km od centrum Poznania. Przed wojną funkcjonował nad Wartą prom, po obu stronach rzeki przymocowany do kołowrotów, którymi przewoźnicy przeciągali prom pomiędzy brzegami. W czasach dzisiejszych most w Biedrusku jest jedyną przeprawą przez Wartę na odcinku pomiędzy Poznaniem a Obornikami, co rzutuje na komunikacyjne znaczenie wsi. Przez Biedrusko przebiega turystyczny szlak rowerowy, tzw. Pierścień Poznański. Tworzy on zamkniętą pętlę wokół miasta o łącznej długości ponad 160 km. Niedaleko Biedruska znajduje się duży poligon, który służył za plenery dla wielu filmów – m.in. „Ogniem i mieczem” oraz serialu „Czterej pancerni i pies”.
.
1. Koziegłowy, procesja fatimska; 2. “Bądź dobry jak chleb” – symbol parafii św. Brata Alberta w Koziegłowach; 3. Zabytkowy kościół w Kicinie.
KOZIEGŁOWY (ponad 11 tys. mieszkańców) to jedna z największych w Polsce wsi. Znajdują się tu dwie parafie rzymskokatolickie – jedna pw. św. Brata Alberta, druga pw. Matki Bożej Fatimskiej. Szybki rozwój miejscowości nastąpił w latach 70-tych XX wieku. Najpierw powstało osiedle Karolin, dla pracowników pobliskiej elektrociepłowni Karolin. Następnie zbudowano wielką przetwórnię drobiu. W pobliżu mieści się też gminny zakład komunikacji Transkom. Po zachodniej stronie wsi, na prawym brzegu Warty, znajduje się Centralna Oczyszczalnia Ścieków, jedna z największych w Polsce.
.
1-2. Bolechowo, grupa CARITAS organizuje pomoc ludziom ubogim;l 3. Wierzenica.
Parafie dekanatu : Biedrusko (św. Wawrzyńca); Bolechowo–Osiedle (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa); Czerwonak (pw. Niepokalanego Serca NMP); Kicin (św. Józefa Oblubieńca NMP); Koziegłowy (2 parafie: pw. MB Fatimskiej oraz św. Brata Alberta); Kicin (św. Józefa Oblubieńca NMP); Owińska (św. Jana Chrzciciela); Wierzenica (św. Mikołaja).
.
Owińska, w parafii św. Jana Chrzciciela działa bardzo aktywnie Sercańskie Duszpasterstwo Młodzieży
OWIŃSKA – wieś w gminie Czerwonak. Powstał tu pierwszy w Europie Park Orientacji Przestrzennej i Ogród Zabaw dla niewidomych. Na wschód od wsi dawne żwirownie przekształcono w miejsce rekreacji wodnej dla mieszkańców. Podczas wojny w Owińskach działał niemiecki obóz koncentracyjny będący filią obozu Groß-Rosen. W latach powojennych we wsi funkcjonował Dom Pracy Przymusowej przeznaczony dla żebraków, w którym osadzano przede wszystkim tych, którzy wycofywali się z różnych prac i cyklicznie wracali do tego procederu. Lokalne Państwowe Gospodarstwo Rolne wybudowało w 1970 w południowej części wsi wielkie zakłady szklarniowe, gdzie hodowane były głównie kwiaty ozdobne.
Park Orientacji ma powierzchnię ok. 2,5 ha i zlokalizowany na terenie zabytkowego parku pocysterskiego, w którym m.in. zrekonstruowano aleją grabową. Jest częścią Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych.
.
.
14-21. POZNAŃ – miasto / 8 dekanatów, 80 parafii
Miasto położone jest w dolinie rzeki Warty, na obszarze trzech mezoregionów: Pojezierza Poznańskiego, Równiny Wrzesińskiej i Poznańskiego Przełomu Warty. Poznań jest ośrodkiem przemysłu, transportu, handlu i turystyki.
Jest węzłem drogowym i kolejowym, jednym z tych mających największe znaczenie w kraju. W Poznaniu zbiega się 5 dróg krajowych (w tym autostrada) oraz Poznański Węzeł Kolejowy, przez który przebiega 8 linii kolejowych prowadzących w 9 kierunkach. Poznań jest jednym z większych w Europie ośrodków targowych. Od roku 1921 funkcjonują tu Międzynarodowe Targi Poznańskie – największe i najstarsze centrum wystawiennicze w Polsce.
.
Ostrów Tumski w zimie i most nad Wartą
Historyczną częścią Poznania jest Ostrów Tumski, w którym znajduje się najstarsza w kraju katedra Apostołów Piotra i Pawła, będąca miejscem pochówku Piastów – pierwszych władców Polski. Na wyspie archeolodzy odkryli kaplicę Dąbrówki, dlatego Ostrów jest uważany za miejsce chrztu Polski.
Już w na samym początku wojny, 1 września 1939 na skutek niemieckich bombardowań zginęło w Poznaniu 155 cywilów i 46 żołnierzy. Cztery dni później Niemcy wysadzili mosty na Warcie. W czasie II wojny światowej Poznań wcielono do III Rzeszy w granice utworzonej z Wielkopolski tzw. Kraju Warty (niem. Wartheland). Z miasta wysiedlono większość Polaków do tzw. Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich. Niewygodni politycznie Polacy byli torturowani i mordowani w katowniach gestapo. W styczniu i lutym 1945 toczyły się o Poznań ciężkie walki między Armią Czerwoną a siłami niemieckimi. Atakującym miasto Rosjanom oddziałom 8 Armii Gwardyjskiej (I Frontu Białoruskiego) pomagali poznaniacy. Miasto zostało przekształcone w twierdzę i zostało zdobyte dopiero 23 lutego 1945, a zniszczenia wojenne sięgały 55%.
1. Kolumna jeńców niemieckich opuszcza swoją “Festung Posen” (twierdzę Poznań – miala być nie do zdobycia); 2. Poznań po wojnie, odgruzowywanie miasta.
W sierpniu 1945 powstał w Poznaniu Instytut Zachodni (I.Z.) który postulował, że ustanowienie zachodniej granicy Polski nad Odrą i Nysą Łużycką ma być jednym z głównych elementów powojennego porządku w Europie. Od samego początku Instytut grupował najlepszych specjalistów zajmujących się monitorowaniem i analizą sytuacji politycznej, gospodarczej i prawnej w Niemczech. Na bieżąco śledzono stosunki polsko-niemieckie oraz problematykę międzynarodową. W czasach dzisiejszych IZ obserwuje wyzwania i zagrożenia globalne, przed którymi stoi państwo polskie.
.
.
Poznań jest miastem bogatych tradycji kulturalnych. Co pięć lat odbywa się tu Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego – najstarszy na świecie. Obecnie działa w mieście 20 chórów (m.in. Chór Akademicki UAM, słynne Poznańskie Słowiki oraz Poznański Chór Katedralny). Trzeba nadmienić o znaczeniu, jakie miało Wydawnictwo Poznańskie zajmuje się głównie wydawaniem książek popularnonaukowych, naukowych i historycznych oraz literatury faktu. Ma ma na swoim koncie liczne serie wydawnicze m.in. prestiżową Serię Dzieł Pisarzy Skandynawskich z lat 1956-1990. Wydawnictwo Poznańskie zostało zlikwidowane w roku 1992. Jedną z atrakcji miasta są koziołki poznańskie, uruchamiane codziennie o godzinie 12:00 na wieży poznańskiego ratusza.
.
1. Parafia św. Cyryla i św.Metodego (Dekanat Poznań-Jeżyce); 2. Bazylika MB Nieustającej Pomocy (Dekanat Poznań Stare Miasto); 3. Parafia św. Stanisława Kostki w Winiarach (Dekanat Poznań-Winogrady).
W samym Poznaniu działa 8 dekanatów: Poznań-Jeżyce (płn zach część miasta), Poznań-Łazarz (płd-zach część miasta); Poznań Stare Miasto, Poznań-Piątkowo i Poznań-Winogrady (pólnocna część centrum Poznania); Poznań Nowe Miasto, Poznań-Rataje, i Poznań-Starołęka (wschodnia część Poznania, na prawym brzegu Warty).
1. Parafia pw. MB Bolesnej (Dekanat Poznań- Łazarz); 2. Kościół parafialny św. Joanny Beretty-Molla w Jelonku (Dek. Poznań-Piątkowo); 3. Parafia MB Królowej Korony Polskiej w Starołęce (także Krzesiny i Pokrzywno, Dekanat Poznań-Starołęka)
.
.
22. Dekanat LUBOŃSKI / 10 parafii
Na skutek gwałtownej rozbudowy i szybkiego wzrostu liczby mieszkańców, Luboń traci swój urok spokojnego miasteczka.
LUBOŃ od północy przylega bezpośrednio do Poznania, a od południa graniczy z Wielkopolskim Parkiem Narodowym. Miasto utworzono w 1954 roku z połączenia wsi Luboń, Lasek i Żabikowo. Charakter gospodarczy Lubonia wynika z jego położenia w aglomeracji poznańskiej. Luboń jest jednym z najgęściej zaludnionych miast w Polsce. Głównym kierunkiem działalności gospodarczej prowadzonej przez mieszkańców gminy jest handel.
.
Luboń : 1. Kościół św. Jana Pawła II; 2. Procesja przy parafii św. Barbary; 3. Pomnik E. Bojanowskiego.
EDMUND BOJANOWSKI (1814-1871) był ziemianinem, literatem, tłumaczem, patriotą, kulturoznawcą i poetą. Urodził się i żył na Ziemi Wielkopolskiej, pracował organicznie i działał na polu oświaty. Był twórcą ochronek wiejskich i założył Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny. W ich klasztorze Sióstr Służebniczek, spoczywa ciało błogosławionego (wyniesiony na ołtarze 13 czerwca 1999 roku). Uchwałą Rady Miasta z dnia 16 marca 2023 roku, za aprobatą Stolicy Apostolskiej, bł. Edmund Bojanowski został ustanowiony patronem Lubonia.
W Luboniu (Żabikowie) powstało Muzeum Martyrologiczne, którego celem jest m.in. opieka nad pozostałościami po obozach hitlerowskich funkcjonujących w tym regionie podczas wojny (1941–1945). Gdy jakaś nacja reklamuje się jako jedyne ofiary niemieckiego nazizmu, zapomina się jaki los spotykał Rosjan. 6 maja 1944 r. przywieziono do obozu w Żabikowie grupę jeńców radzieckich, którzy zostali poddani obozowym męczarniom a następnie zostali wrzuceni do basenu przeciwpożarowego w którym przebywali całą noc. Następnego dnia byli pędzeni na głównej ścieżce obozowej z ciężkimi podkładami kolejowymi na plecach i zostali rozstrzelani.
.
1. Żabno; 2. Mosino; 3. Wiry.
Parafie dekanatu: Luboń, 4 parafie (Luboń–Żabikowo, św. Barbary; Stary Luboń, św. Jana Bosko; Luboń–Lasek, św. Maksymiliana Marii Kolbego; osiedle Lubonianka, św. Jana Pawła II); Puszczykowo 2 parafie: (MB Wniebowziętej i św. Józefa Oblubieńca NMP); Mosino (św. Mikołaja); Wiry (św. Floriana); Krosno (MB Częstochowskiej); Żabno (św. Jakuba Apostoła). Z prawej strony ilustracja: Niedziela Palmowa w Krośnie k. Mosina.
.
1. Pierwsza w Puszczykowie parafia pw. MB Wniebowziętej; 2. Kościół św. Józefa przed pasterką.
PUSZCZYKOWO – miasto położone ok. 12 km na południe od Poznania, otoczone obszarem Wielkopolskiego Parku Narodowego. Otoczone z każdej strony zielenią już ponad 100 lat temu była to popularna miejscowość letniskowa. W Puszczykowie istnieje Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera. Willa, w której od 1974 r. mieści się Muzeum, wybudowana została w 1926 r. w stylu dworku polskiego, a Arkady Fiedler kupił ją 1946 r. po powrocie z wojennej emigracji. Na parterze domu wyeksponowano zdjęcia, książki, mapy oraz liczne pamiątki z egzotycznych wypraw słynnego podróżnika. Herb miasta przedstawia – jak łatwo zgadnąć – głowę puszczyka oraz symbole słońca, lasu i wody.
.
W pobliżu Poznania położone są następujące dekanaty: Przeźmierowo, Komorniki (geograficznie należące do Pojezierza Poznańskiego), Czerwonak, Luboń, Puszczykowo i Swarzędz, leżący na wschód od Poznania, gdzie rozpoczyna się Równina Wrzesińska.
.
.
Równina Wrzesińska
Równina Wrzesińska stanowi południową część Pojezierza Wielkopolskiego. Tereny są tu na ogół płaskie, krajobraz miejscami falisty, urozmaicony niewielkimi pagórkami. Lesistość jest niska, obszar bezjeziorny z wyjątkiem kilku jezior występujących pod Kórnikiem. Bogate gleby tej równiny wykorzystywane są dla potrzeb rolnictwa. Głównymi ośrodkami miejskimi regionu są: Poznań (wschodnie dzielnice), Swarzędz, Września, Środa Wielkopolska, Słupca, Kostrzyn, Witkowo, Kórnik, Miłosław, Nekla, Pyzdry i Czerniejewo, ponadto wsie Strzałkowo, Zaniemyśl, Niechanowo, Kołaczkowo, Dominowo i Kleszczewo.
.
Na rozległych nizinach Wielkopolski gniazdował DROP WIELKI (Otis tarda), zwany “polskim strusiem”. Przebywał chętnie w pobliżu uprawnych pól zboża, lucerny oraz rzepaku. Pożywienie: delikatne pędy i nasiona wielu roślin, owady i drobne kręgowce. W okresie toków dropy wymagają obszarów o niskiej roślinności. Czują się bezpieczniej na terenach położonych z dala od lasu, na przestrzeni otwartej co najmniej w promieniu kilku kilometrów. Samce dropia osiągają wysokość ok. 1 metra i ważą do 16 kg (samice są znacznie mniejsze). Rozpiętość skrzydeł samca może przekraczać 210 cm i jest on uważany za najcięższe na ziemi stworzenie zdolne do lotu.
Drop buduje gniazdo na ziemi, w zagłębieniach na łące lub polu i z tego powodu ma wiele naturalnych wrogów, m.in. wrony, sroki, jastrzębie, łasice, borsuki, lisy i wędrowne psy. Samica wyprowadza jeden lęg w roku i gatunek tego ptaka od wielu lat jest zagrożony wyginięciem. Na początku XX-go wieku drop był obiektem częstych polowań (np. w Rumunii), co udomentowano na historycznych zdjęciach. W latach 1974–1980 w Siemianicach działała pierwsza doświadczalna stacja hodowli dropi przy Akademii Rolniczej w Poznaniu. Ostatnie dropy przetrwały na obszarze Wielkopolski do lat 1980-tych. W Europie największe skupiska tego ptaka są jeszcze na Węgrzech i w Hiszpanii. Na prawej stronie ilustracja – drop w locie.
.
23. Dekanat SWARZĘDZKI /9 parafii
Rynek w Swarzędzu i wizytówka słynnej niegdyś fabryki mebli.
SWARZĘDZ – miasto położone nad Jeziorem Swarzędzkim, ok. 13 km od centrum Poznania. Jest siedzibą największej i najgęściej zaludnionej gminy wchodzącej w skład aglomeracji poznańskiej. Geograficznie jest to północna część Równiny Wrzesińskiej, która jest częścią regionu większego – Wielkopolskiej Niziny. Przez miasto płynie Cybina (41-kilometrowy prawy dopływ Warty) – zdjęcie na prawej stronie.
MÓWISZ SWARZĘDZ – MYŚLISZ MEBLE. Niewiele jest chyba w Polsce osób, które nie kojarzyłby marki Swarzędzkie Meble. Przez kilkadziesiąt lat meble ze Swarzędza ozdabiały mieszkania na terenie całej Polski. Historia Swarzędzkich Fabryk Mebli /SFM miała swój początek w małym warsztacie stolarskim. Twórca fabryki, Antoni Tabaka (1881-1945) na początku XX-go wieku przejął zakład meblarski od swego teścia i wprowadził nowatorskie zmiany i zmechanizował produkcję. Był to pierwszy tego typu zakład w Polsce i w roku 1939 połowę swoich mebli eksportował. Przyszła wojna, Niemcy aresztowali go i zginął w obozie koncentracyjnym Mauthausen. Taki los zgotowali też jego żonie, Maria Tabaka zmarła w Ravensbrück, największym obozie dla kobiet.
1. Antoni Tabaka (1881-1945), twórca SFM; 2. Na pamiątkę legendarnej fabryki postawiono użyteczny pomnik – łóżko turystyczne nad jeziorem; 3. Patronem Swarzędza jest św. Józef – stolarz i opiekun Świętej Rodziny.
Po wojnie zakład znacjonalizowano i wkrótce rozrósł się do ogromnych rozmiarów, otwierając oddziały w kilku miastach regionu. Pole do popisu mieli tu zdolni projektanci wnętrz. Standartowy zestaw składał się z dużej szafy, mniejszych zamykanych szafek, przeszklonych półek oraz barku. Zwykle zajmował całą ścianę i sprawiał, że wnętrze stawało się stylowe i eleganckie. SFM zatrudniała kilka tysięcy osób; posiadała własną szkołę zawodową, przychodnię lekarską, przedszkole i żłobek. W Swarzędzu powstały bloki mieszkalne i ogródki działkowe dla pracowników, którzy spędzali urlopy w ośrodkach wypoczynkowych nad morzem i w górach. Wzorcowa fabryka była wyposażona w najnowocześniejsze urządzenia i maszyny. W roku 1990 została sprywatyzowana, a kilka lat później ogłoszono jej upadłość.
.
Kościoły parafialne w Swarzędzu. 1. św. Marcina; 2. Dziecięcy bal Wszystkich Świętych, parafia MB Milosierdzia; 3. Kościół MB Wspomożycielki Wiernych.
Podczas wojny w Swarzędzu Niemcy uruchomili obóz pracy, który funkcjonował w latach 1941-1943. Strategiczna ofensywa radziecka (operacja wiślańsko-odrzańska) rozpoczęła się 12 stycznia nacierając w kierunku Odry. Dowódca I Frontu Białoruskiego wydał rozkaz dla 1 Armii Pancernej zdobyć Poznań w ciągu 10 dni. Tymczasem gauleiter „Warthelandu” Greiser nakazuje ewakuację z Poznania niemieckiej ludności, urzędników i aparatu terroru. Gdy zawodzi organizacja, ucieczka przybiera formę paniki. 21stycznia radzieckie oddziały pancerne i zmechanizowane wyzwalają Swarzędz. Rok późnie powstaje tu gminna spółdzielnia Samopomoc Chłopska i Swarzędzka Orkiestra Dęta, następnie świetlica Cechu Stolarzy Swarzędzkich. W roku 1963 rozpoczęto w Swarzędzu tworzyć unikalną w kraju ekspozycję zbiorów muzealnych dawnych technik bartniczych i pszczelarskich a w następnej dekadzie zaczyna działać Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury.
.
Pielgrzymka do sanktuarium i odpust Tulcach. Początki kościoła sięgają XIII w, gdy z pomocą rodu Łodziów wybudowno na wzgórzu pierwszy kościół w stylu późnoromańskim. Budowla znajduje się na turystycznym Szlaku Romańskim.
Parafie dekanatu. Biskupice – pw. NMP Nieustającej Pomocy; Kobylnica – pw. Świętego Krzyża; Swarzędz – 5 parafii : pw. Chrystusa Jedynego Zbawiciela, pw. Matki Bożej Miłosierdzia, pw. MB Wspomożycielki Wiernych, św. Marcina, św. Józefa Rzemieślnika w Swarzędzu (Nowa Wieś); Tulce – sanktuarium pw. Narodzenia NMP; Uzarzewo – św. Michała Archanioła.
.
1. Biskupice; 2. Wnętrze kościoła w Kobylinie; 3. Uzarzewo.
BISKUPICE – wieś w gminie Pobiedziska, położona w sąsiedztwie rzeki Głównej i zbiornika retencyjnego Jezioro Kowalskie. Gdy we wrześniu 1939 roku nastąpił najazd wojsk hitlerowskich na Polskę, to na terenie miasta Pobiedzisk i Gminy Polska wieś został powołany Oddział Obrony Narodowej. Z chwilą wybuchu wojny zamieszkała licznie w wielu wsiach ludność niemiecka, zaczęła prowadzić działalność dywersyjno – szpiegowską. 13 września 1939 r. wojska niemieckie zajęły Pobiedziska i poszczególne wioski na terenie gminy. W dniach 14 i 15 września 1939 r. niemieckie władze wojskowe, po konsultacji z miejscowymi obywatelami niemieckimi, sporządziły listy niebezpiecznych Polaków mieszkających na terenie miasta i gminy. Aresztowano ich i osadzono w więzieniach. Z całej grupy po zakończeniu wojny do Biskupic powróciło tylko trzech, a pozostałych rozstrzelano lub zamordowano w obozach koncentracyjnych.
.
24. Dekanat KOSTRZYŃSKI / 10 parafii:
1. Rynek w Kostrzyniu; 3. Gmina leży w pobliżu Równiny Wrzesińskiej.
KOSTRZYN – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kostrzyn. Położone 21 km na wschód od Poznania, 32 km od Gniezna oraz 20 km od Środy Wielkopolskiej*. Obszar, na którym ulokowało się miasto Kostrzyn i okoliczne wsie wchodzące w skład gminy o tej samej nazwie – na Wyżynie Gnieźnieńskiej, obok Równiny Wrzesińskiej. Część zachodnia tego terenu (wsie Skałowo, Siekierki Wielkie, Siekierki Małe, Trzek i miasto Kostrzyn poza osiedlem w rejonie ul. Powstańców Wlkp.) leży w zasięgu równiny Średzkiej, część wschodnia (Jagodno, Glinka Duchowna, Iwno, Sanniki, Wiktorowo, Siedlec, Brzeźno, Gułtowy) w paśmie Pagórków Kostrzyńskich.
Błogosławiona Jolanta, księżna Wielkopolski żyła w drugiej połowie XIII wieku. Pochodziła z królewskiego rodu, jej ojciec Bela IV był królem Węgier, a matka Maria – córką cesarza Bizancjium. W roku 1256 została wydana za mąż za księcia kalisko-gnieźnieńskiego, Bolesława Pobożnego. Urodziła trzy córki : Elżbietę, Jadwigę – późniejszą żonę króla Władysława Łokietka oraz Annę, która została klaryską. Po śmierci Bolesława Pobożnego w 1279 roku Jolanta powróciła do Krakowa, stamtąd zaś w 1280 roku udała się do Starego Sącza, gdzie wraz z Kingą założyły klasztor sióstr klarysek. W roku 1283 udaje się do Gniezna i tam żyła do śmierci. FOT powyżej, z lewej strony: Kostrzyn, peregrynacja obrazu jasnogórskiego. W parafii bł. Jolanty działa też kino Lemoniada i kawiarnia Camino.
.
