Rok lasów (Cz. 3b)
VI. Kraina Małopolska
Kraina Małopolska położona jest w południowo-wschodniej części Polski, na terenach wyżynnych. Wśród najbardziej popularnych siedlisk leśnych pojawiają się tu górskie typy siedliskowe (w dzielnicy Gór Świętokrzyskich). Wśród gatunków drzewiastych, w mniejszych kompleksach leśnych występuje: dąb, jodła i buk (na glebach żyznych). Naturalną ostoję ma tutaj modrzew polski (Larix polonica). W granicach krainy wyróżnia się 11 przyrodniczo-leśnych.
.
1. Dzielnica ŁÓDZKO-OPOCZYŃSKA
.
Droga przez las w rejonie Opoczna
Wzniesienia Łódzkie jest falistą wysoczyzną o wysokości dochodzącej do 284 m.Tutaj bierze swój początek Bzura (166 km, lewy dopł Wisły). Tam utworzono Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich. Lesistość dzielnicy średnia, potencjalna produkcyjność siedlisk i zasobność drzewostanów niskie. Region Sieradzko-Łódzki obejmuje tereny o ubogich glebach, wśród których przeważają piaski i piaski wydmowe. Najbardziej rozpowszechnionymi typami siedliskowymi lasu są bór suchy i bór świeży, z litymi drzewostanami sosnowymi. W Kotlinie Szczercowskiej koło Bełchatowa występują iły, mułki, piaski, żwiry; jest tam kopalnia odkrywkowa węgla brunatnego. W zasiegu Odry znajduje się morenowa Równina Piotrkowska oraz Wzgórza Opoczyńskie.
.
1. Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich; 2. Niebieskie Źródła.
W regionie Piotrkowsko-Opoczyńskim dominują krajobrazy równinne i faliste, rzadko pagórkowate z niewielkimi zalewowych dolin. Na piaszczystych gruntach znajdują się Lasy Sulejowskie i Spalskie. Na łuku Pilicy (319 km, lewy dopły Wisły) są położone Wzgórza Opoczyńskie. W Tomaszowem Mazowieckim powstał skansen tej rzeki a na zachodnim krańcu regionu przyciaga turystów unikalny rezerwat Niebieskie Źródła.
.
Przy drodze łączącej Łódź i Skierniewice założono arboretum w Rogowie. Służy ono dla Wydziału Lesnego SGGW jako stacja naukowo-badawcza.
MIEJSCOWOŚCI : (A. na na wzniesieniu Łódzkim) – Łódź, Zgierz, Brzeziny, Stryków, Rzgów, Koluszki; (B. w Kotlinie Szczercwoskiej) – Szczerców, Rusiec, Sulmierzyce, Widawa, Osjaków, Siemkowice, Burzenin; (C. w regionie Piotrkowsko-Opoczyńskim): Piotrków Trybunalski, Tomaszów Mazowiecki, Sulejów, Opoczno i Końskie.
.
2. Dzielnica GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH
.
1. Widok z podnóża gór; 2. Symbol parku narodowego; 3. Puszcza Jodłowa.
Dzielnica Gór Świętokrzyskich – lesistość dzielnicy wysoka; potencjalna produkcyjność siedlisk średnia, wyższa niż przeciętnie w krainie zasobność drzewostanów nieco niższa niż przeciętna w krainie. Około 60% lasów Puszczy Świętokrzyskiej jest pochodzenia naturalnego. W drzewostanach występuje jodła, buk, rodzimy modrzew, gatunki dębów, świerk, lipa. Góry Świętokrzyskie to jeden z najbardziej atrakcyjnych regionów w centralnej części Polski. Kojarzy się on często z Puszczą Jodłową, która jest unikatowym zbiorowiskiem jedliny polskiej, tworząc jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum). Góry Świętokrzyskie to niski łańcuch górski, ktorego nazwa pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze. Większe miejscowości wokół gór – Ostrowiec Świętokrzyski, Bodzentyn, Starachowice, Skarżysko-Kamienna, Suchedniów, Kielce, Daleszyce i Nowa Słupia.
W Zagnańsku k. Kielc zlokalizowano Zespół Szkół Leśnych
.
Patron i założyciel tej szkoły, inż. Roman GESING (1903- 1975) był ministrem leśnictwa i przemysłu drzewnego w latach 1961–1970. Pochodził z chłopskiej rodziny, której przodkowie emigrowali do Polski z Niemiec w XVIII wieku. Podczas II wojny światowej Gesingowie nie podpisali volkslisty dlatego musieli opuścić dom i gospodarkę. Roman ukończył szkołę czteroklasową w rodzinnej wsi Orłowo, dalsze naukę odbywał w Mielcu, a gimnazjum ukończył w Jarosławiu. W 1924 roku rozpoczął studia leśne na Wydziale Rolniczo-Leśnym Politechniki Lwowskiej gdzie uzyskał dyplom inżyniera leśnika. Był leśniczym i kierownikiem w rawskich posiadłościach Sapiehy a następnie objął stanowisko nadleśniczego w Kątach.
Jeszcze podczas studiów, kontynuujac tradycję swego ojca, Roman Gesing został działaczem Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W latach 1930-tych był prezesem oddziału powiatowego Stronnictwa Ludowego w Mielcu a przed samą wojną został wybrany do Rady Naczelnej S.L. Podczas II wojny światowej kierował podziemnym ruchem oporu na terenie kilku powiatów, był jednym ze współzałożycieli Batalionów Chłopskich. 20 września 1942 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym Auschwitz, a następnie w był przenoszony do obozów Sachsenhausen, Buchenwald i Wansleben. Po wyzwoleniu obozu 14 kwietnia 1945, w sierpniu tego samego roku powrócił do kraju. W roku 1949 został członkiem rady naczelnej Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Od roku 1957 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, a po czterech latach został mianowany ministrem tego resortu. Dużą uwagę przywiązywał do podwyższenia jakości prac hodowlanych, szkolnictwa leśnego i ochrony przyrody. Za jego poparciem utworzono Słowiński Park Narodowy i 200 rezerwatów. Rozpoczęto również opracowanie planów dla nowych parków narodowych w Bieszczadach i na Roztoczu. Po przejściu na emeryturę Roman Gesing nadal udzielał się społecznie, do końca życia. Był m.in. wiceprezesem Z. G. Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i sekretarzem generalnym Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego.
.
Niedaleko Roztoczanskiego Parku Narodowego, przy wiosce Siedliska powstała ścieżka edukacyjna inż. R. Gesinga. Modrzewie i daglezje tworzą aleję, którą przed laty on zaprojektował. Polskie Towarzystwo Leśne uczciło pamięć zasłużonego działacza stawiając obelisk widoczny w prawym rogu zdjęcia. Wykuto napis: „Romanowi Gesingowi – Leśnicy Lubelszczyzny. Październik 2007 r.”
.
Na południe od Gór Świętokrzyskich znajduje się region Chmmielnicko-Staszowski, gdzie lasy zajmują 33% ogólnej powierzchni. Są to głównie bory mieszane i grądy oraz dąbrowy świetliste z dużym udziałem łęgów jesionowo-olszowych i olsów.
.
1. Gołoborza w Świętokrzyskim Parku Narodowym; 2. Okolice Staszowa.
Pośród kilku miast, są tam następujące gminy miejsko-wiejskie: Oleśnica, Osiek, Połaniec, Staszów, Szydłów oraz gminy wiejskie: Bogoria, Łubnice, Rytwiany, Chmielnik i Morawica.
.
3. Dzielnica RADOMSKO-IŁŻECKA
.
Przez równinę płyne Radomka, 116-kilometrowy dopływ Wisły.
Równina Radomska to duży region, który się rozpościera między Puszczą Kozieniecką i Małopolskim Przełomem Wisły obejmując powierzchnię ok. 3640 km². Jest to równina rolnicza z małym udziałem lasów, przecinana płytkimi dolinami Radomki, Iłżanki i Krępianki. Największe miasta: Radom, Zwoleń, Lipsko i Skaryszew.
.
1. Królewskie Źródła w Puszczy Kozienickiej; 2. Park linowy, spacer między koronami drzew.
Równinę Kozienicką zalegają zwydmione piaski, na których zachowały się pozostałości Puszczy Kozienickiej chronionej w formie Kozienickiego Parku Krajobrazowego. Przez środek równiny płynie pradoliną rzeka Radomka (lewobrzeżny dopływ Wisły), mająca swe źródła na Garbie Gielniowskim. Głównymi miastami są Pionki i Kozienice.
.
1. Zbiory siana na Równinie Radomskiej; 2. Przedgórze Iłżeckie.
Na północ od tych równin znajduje się Przedgórze Iłżeckie, jako przedpole Wyżyny Kieleckiej. Występują tu pasma wzniesień porośnięte lasami Puszczy Iłżeckiej. Z braku rzek zbudowano tam trzy niewielkie zbiorniki zaporowe koło Skarżyska, Starachowic oraz Brodów. Inne większe miasta w tym regionie to Ostrowiec Świętokrzyski i Starachowice.
.
4. Dzielnica WYŻYNY ZACHODNIOLUBELSKIEJ
.
Wyżyna Lubelska – makroregion rozciągający się pomiędzy doliną Wisły na zachodzie i Bugu na wschodzie. Obejmuje powierzchnię około 7000 km², a jej wysokość dochodzi do 313,7 m n.p.m. (Działy Grabowieckie). Zachodznia część wyżyny, dzięki żyznym glebom jest jednym z najbardziej rozwiniętych rolniczo obszarów Polski, stąd też niska lesistość. Wśród siedlisk leśnych przeważają bory mieszane świeże, lasy mieszane i lasy liściaste. Występują tam mady w dnach dolinach rzecznych, bogate w próchnicę gleby brunatne i płowe (obszary lessowe), jak też czarnoziemy oraz rędziny (podłoże krasowiejące). Odpowiedni klimat i żyzna skała macierzysta stworzyły dogodne warunki do uprawiania pszenicy, tytoniu i chmielu.
.
Pas ziem od Wisły i Puław do Nałęczowa nazywany jest Krainą Lessowych Wąwozów
Ważną rolę w rolnictwie zajmuje sadownictwo oraz szkółkarstwo. Z kolei na wschodnich regionach Lubelszczyzny dominują krajobrazy wyżyn i niskich gór. Są to głównie lessowe wysoczyzny, o silnie rozciętych masywach erozyjnych ze skałami a także płaskowyżach falistych. Do głównych miast regionu należą: Lublin, Chełm, Lubartów, Łęczna, Nałęczów, Kazimierz Dolny, Puławy, Kraśnik i Zamość.
.
Sąsiadują z nimi Działy Grabowieckie (zdjęcia powyzej) i głębokie doliny rozdzielone wysoko wznoszącymi się grzędami. Na Działach położony jest Skierbieszowski Park Krajobrazowy, obejmując teren polno-leśny z przewagą lasów liściastych (buk, grab, jawor).
.
Pagóry Chełmskie
W północno-wschodnim rogu dzielnicy znajduje się mały zakątek zwany Pagórami Chełmskimi (267 km2). Pagóry rozbite są erozją jako efekt występowania kredy piszącej. Niewielkie powierzchnie w części południowej mezoregionu zajmuje krajobraz dąbrów świetlistych i grądów w podwariancie z dużym udziałem łęgów jesionowo-olszowych i olsów, a nad brzegiem rzeki Bug – krajobraz łęgów jesionowo-wiązowych.
.
Obniżenie Dubieńskie
Dalej na południe, rozciąga się Obniżenie Dubieńskie. W zagłębieniach występują piaski, torfy i mady; są to tereny zalesione.Występują tam głównie krajobrazy wyżyn i niskich gór. Małe powierzchnie przy zachodniej granicy zajmuje krajobraz dąbrów świetlistych i grądów oraz – nad rzeką Bug – łęgów jesionowo-wiązowych. Obniżenie Dubieńskie charakteryzuje brak miast, głównymi miejscowościami regionu są Dubienka, Ruda-Huta, Białopole i Dorohusk.
.
Zamojszczyzna – bogate plony i ogrodnictwo.
Region Zamojsko-Hrubieszowski ciągnie się wąskim pasem z zachodu na wschód, do granicy na rzece Bug. Lasy zajmują ok. 11% powierzchni regionu, krajobraz roślinny grądowy z dużym udziałem łęgów jesionowo-olszowych i olsów. Od zachodniej stron region rozpoczynasię jako Padół Zamojski w kształcie wydłużonego, płyrkiego zagłębienia. Jest to region ma typowo rolniczy,którego główną rzeką jest Wieprz (303 km, prawy dopływ Wisły). Przedłużeniem Padołu Zamojskiego jest bardzo żyzna Kotlina Hrubieszowska, którą przecinają w poprzek rzeki Bug i Huczwa (lewobrzeżny dopływ Bugu o dług. 79 km). Niemal całą powierzchnię doliny pokrywają lessy o znacznej miąższości, które są idealnym podłożem dla gleb rolniczych o wysokiej jakości. Ze względu na występowanie gleb typu czarnoziemów i brunatnoziemów, Kotlinę Hrubieszowską charakteryzuje rozwinięte rolnictwo (głównie pszenica i buraki cukrowe).
Łąka nad rzeką Huczwą
Głównymi miastami regionu są Zamość.i Hrubieszów a na jego pograniczu leży również Szczebrzeszyn. Ważniejsze wsie to Łabunie, Nielisz, Turobin oraz na pograniczu Komarów-Osada, Radecznica i Stary Zamość; koło Hrubieszowa – wieś gminna Werbkowice.
.
5. Dzielnica ROZTOCZA
.
Między Roztoczem i Kotliną Sandomierską rosną Lasy Janowskie
Roztocze – kraina geograficzna łącząca Wyżynę Lubelską z Podolem, to jest wyraźnie wypiętrzony wał wzniesień, szerokości 12–32 km i długości ok 180 km. Roztocze oddziela Wyżynę Lubelską od Kotliny Sandomierskiej. Na glebach najbardziej żyznych parku rosną grądy, w których oprócz buków spotkac można inne gatunki drzew : dęby, graby, wiązy i klony zwyczajne, a nawet jawory i lipy. Gatunkiem dominującym jest sosna, zwłaszcza na siedliskach borowych w dolinie Tanwi i znaczny udział buka i jodły.
.
Szumy nad Tanwią
Na Roztoczu, z uwagi na niepowtarzalne walory przyrodnicze, utworzono Roztoczański Park Narodowy, parki krajobrazowe oraz rezerwaty np. “Nad Tanwią” (Tanew – rzeka o dług. 114 km, prawy dopływ Sanu). W Roztoczańskim Parku Narodowym istnieje hodowla koników polskich. Mogą one biegać po specjalnym wyznaczonym terenie, bez ingerencji człowieka. Dokarmiane są tylko w czasie zimy.
Koniki polskie pochodzą od tarpana (Equus gmelini)
Region ten dzieli się na 3 części. Roztocze Zachodnie ciągnie się od okolic Kraśnika po Szczebrzeszyn, ponadto są tam: Frampol, Godziszów, Chrzanów, Tereszpol, Zakrzówek, Goraj, Batorz, Radecznica i Szastarka. Roztocze Środkowe (Roztocze Tomaszowskie), w obrębie którego leży 6 miast: Tomaszów Lubelski, Krasnobród, Szczebrzeszyn, Zwierzyniec, Józefów, Narol i Cieszanów, ponadto kilka mniejszych miejscowości. Roztocze Wschodnie, zwane też Roztoczem Południowym jest najwyżej położone i dochodzi do granicy państwa.
.
W pobliżu Puszczy Solskiej i Roztoczańskiego Parku Narodowego powstało w roku 1964 Technikum Leśne im. Polskiego Towarzystwa Leśnego w Biłgoraju. Szkoła została założona decyzją ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, Romana Gesinga.
.
Uczniowie T.L. w Biłgoraju podczas praktyki zalesieniowej
Polskie Towarzystwo Leśne (PTL) powstało w roku 1882, podczas I-go Zjazdu Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego w Lwowie. W okresie międzywojennym PTL przyczyniło się znacznie do rozwoju polskiego leśnictwa. Także po roku 1945 publikowało setki fachowych artykułów oraz cenne książki. Głównym celem Towarzystwa jest inicjowanie i wspieranie nauk z zakresu leśnictwa i drzewnictwa oraz popularyzacja tego dorobku. W roku 1948 PTL było współzałożycielem Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).
.
Organem prasowym PTL jest czasopismo naukowe “Sylwan” – założone w roku 1820, najstarsza publikacja tego typu na świecie.
W ramach Towarzystwa funkcjonuje Zarząd Główny i 19 oddziałów terenowych. Organizacja liczy ponad 5500 członków. Wśród honorowych członków jest wielu wybitnych specjalistów, profesorów i osób najbardziej zasłużonych dla leśnictwa. Jest tam również paru patronów szkół leśnych.
Od roku 2007 Towarzystwo przyznaje medal “Pro Bono Silvae” (Dla dobra lasu), którego laureatami są – raz do roku – jedna osoba lub instytucja w szczególnie zasłużona dla rozwoju leśnictwa.
.
Leśna gałązka pamięci. Od kilku lat na leśnych mogiłach pojawia się gałązka jedliny przewiązana szarfą z napisem ‘Pamiętamy‘ i logotypami Lasów Państwowych oraz Polskiego Towarzystwa Leśnego. W Święto Zmarłych zapłoną znicze na wielu grobach. Są jednak i takie, o których trudno dziś pamiętać z uwagi na ich odległość od kraju, np. lwowskie groby polskich leśników i tych, którzy w XIX wieku tworzyli Galicyjskie Towarzystwo Leśne i budowali podstawy szkolnictwa leśnego.
.
6. Dzielnica WYŻYNY WOŹNICKO-WIELUŃSKIEJ
.
1. Wieluń – Lasek i park botaniczny; 2. Zakola Warty w Konopicy.
Wyżyna Woźnicko-Wieluńska nazwa nawiązuje do miast leżących na krańcach regionu – Woźnik i Wielunia. Jej częścią jest Wyżyna Wieluńska, która rozciąga się pomiędzy Wieluniem a Częstochową na wysokości do 300 m npm. Wyżynę przecinają doliny rzeczne Warty i jej lewobrzeżnego dopływu (Liswarta, 94 km) oraz wielu mniejszych cieków wodnych.
.
1. Obóz harcerski koło Wielunia; 2. Góra św. Genowefy (Załęczański Park Krajobrazowy).
.
Dominują krajobrazy równinne i faliste, miejscami pagórkowate. Znacznie mniejsze są powierzchnie zajęte przez krajobrazy wyżyn i niskich gór. Lesistość średnia, nieco wyższa niż przeciętna w krainie. Największe powierzchnie zajmuje krajobraz roślinny dąbrów świetlistych i grądów. miasta: Wieluń, Myszków, Kłobuck, Praszka, Pajęczno, Krzepice, Działoszyn, Pajęczno, Lubliniec i Częstochowa.
.
7. Dzielnica WYŻYNY I POGÓRZA ŚLĄSKIEGO
.
Panorama Katowic
Wyżyna Śląska to najsilniej uprzemysłowiona kraina geograficzna (także przyrodniczo-leśna) Polski i największy obszar zurbanizowany. Jest to związane z występowaniem bogactw mineralnych, gł. węgla kamiennego; najwięcej kopalń znajduje się w rejonie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Wybudowano również tam wiele elektrowni, fabryk przemysłowych oraz koksowni. Wokół miast utworzony został Leśny Pas Ochronny GOP, liczne parki i rezerwaty przyrody. O tym regionie śpiewa Toni Keczer – “Zielony kraj” (3:13) https://www.youtube.com/watch?v=s2D_4acACao .
.
1. Miejski Las Murckowski w Katowicach; 2. Lasy Panewickie.
Dzielnica Wyżyny i Pogórza Śląskiego – lesistość średnia (32%), zasobność drzewostanów najniższa w krainie. Przeważa krajobraz roślinny wyżynnych buczyn i grądów; znacznie mniej jest śródlądowych borów sosnowych i borów mieszanych.
.
Na trasie przepływu Białej Przemszy znajduje się Pustynia Błędowska (pow. okolo 33 km2) – największe w Europie pole luźnych piasków.
.
8. Dzielnica WYŻYNY KRAKOWSKO-CZĘSTOCHOWSKIEJ
.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska znajduje się w dorzeczu górnej Wisły oraz górnej Warty, tworząc pas o długości 80 km pomiędzy Krakowem a Częstochową. Teren wznosi się na wysokość około 300 m na północ od Częstochowy oraz ok. 500 m w kierunku na Kraków. Lasy zajmują około 20% powierzchni. Tam wypływają Warta uchodząca do Odry i Czarna Przemsza należąca do zlewni Wisły. Oprócz nich na wyżynie początek mają inne rzeki i potoki. Znajdują się też liczne jaskinie i groty. Na Jurze opisano ich około 1500 i nadal odkrywane są następne. Ze względu na piękno krajobrazu wyżyna jest jednym z najbardziej atrakcyjnych regionów turystycznych w Polsce.
.
Zamek Ogrodzieniec na Szlaku Orlich Gniazd
Na Wyżynie zbudowano system ponad 20 średniowiecznych zamków, tworząc turystyczny Szlak Orlich Gniazd. W dolinie Prądnika (krótki, 34-kilometrowy dopływ lewobrzeżnej Wisły) znajduje się Ojcowski Park Narodowy, najmiejszy w Polsce (tylko niecałe 22 km2 powierzchni).
.
W zbiorowiskach leśnych występują głównie grądy, mieszane bory sosnowo-dębowe z domieszką jodły lub buka, świetliste dąbrowy. W części północnej występuje krajobraz roślinny borów, borów mieszanych, grądów i buczyn. Na wapiennych glebach występuje głównie buk i jodła, poza tym świerk, sosna, modrzew, dąb i inne gatunki. Na wapiennych glebach występuje głównie buk i jodła, poza tym świerk, sosna, modrzew, dąb i inne gatunki.
.
1. Skała Miłości na pielgrzymkowej trasie do Częstochowy. Nazwa miasta bierze się stąd, że – wędrując wśród pagórków – wieża Jasnej Góry często nam znika z oczu, czyli się CZĘSTO-CHOWA 2. Okoliczne lasy obok przełomu Warty – widok z Przeprośnej Górki w Mstowie.
W dzielnicy znajduje się Krakowski Okręg Przemysłowy, głównie – hutniczy; znaczącą rolę odgrywa też przemysł chemiczny. Dają one zatrudnienie ludności zamieszkującej Bochnię, Kraków, Myślenice, Skawinę, Wieliczkę, Trzebinię, Chrzanów i Olkusz.
W Krakowie znajduje się także Wydział Leśny WSR (obecnie UR) – jako jeden z trzech akademickich ośrodków leśnictwa w Polsce, obok Warszawy i Poznania.
.
Tam wykładowcą był wybitny leśnik i promotor ochrony przyrody, prof. Stefan Myczkowski (1923-1977). Wykłady Profesora miały niepowtarzalny urok i przykuwały uwagę studentów. Miałem szczęście sam się o tym przekonać. Z jego inicjatywy w roku 1969 powstały przy Krakowskiej WSR pierwsze w Polsce Podyplomowe Studia Ochrona Przyrody. Były one skierowane do zawodowo czynnych osób z wyższym wykształceniem i Profesor prowadził je aż do swej tragicznej śmierci w górach. Niektórzy uważali Go za niepoprawnego romantyka, gdy mówił że ludzkość będzie w końcu musiała uznać ochronę przyrody za naczelne zadanie. Jego przewidywania sprawdziły się i dzisiaj są to już sprawy oczywiste. Więcej o Profesorze napiszemy omawiając Krainę Przyrodniczo-Leśną Karpat, gdzie znajduje się rezerwat im. Stefana Myczkowskiego.
.
9. Dzielnica WYŻYNY ŚRODKOWO-MAŁOPOLSKIEJ
.
Rzeka Nida – para łabedzi podrywa się do lotu
Po obu brzegach Pilicy (319 km, najdłuższy lewy dopływ Wisły) położona jest Niecka Włoszczowska, której ukształtowanie przypomina misę z płaskim dnem i wzniesionymi brzegami. W przeważającej części jest terenem rolniczym, tylko parę procent powierzchni zajmują lasy. W dolinie torfy i namuły wypełniają tarasy zalewowe dolin rzecznych i zagłębienia terenowe. Przy samej rzecze rosną łęgi jesionowo-olszowe i olsy.
.
Łabędzie krzykliwe (Cygnus cygnus) mają swoje gniazda na podmokłych terenach Niecki Włoszczowskiej
.
Na południe od Niecki Włoszczowskiej wznosi się Płaskowyż Jędrzejowski, między doliną Pilicy oraz dziema rzekami: Białą Nidą i Mierzawą (prawy dopływ Nidy o długości 64 km). Lasów ma niewiele, gdyż jest to region przeważnie rolniczy.
Wyżyna Miechowska
Dwukrotnie większą jest Wyżyna Miechowska, także ten obszar pokrywają prawie w całości pola uprawne. Ma on bardzo urozmaiconą rzeźbę, z nawyższą w tym regionie Białą Górą (416 m npm).
.
Las łęgowy w Dolinie Nidy
Region tych wyżyn zamyka 65-kilometrowa Dolina Nidy o szerokości od 2 do 6 km. Cała rzeka ma 151 km długości i jest lewym dopływem Wisły), natomiast sama dolina obejmuje środkową i dolną część rzeki. Dno doliny jest podmokłe i płaskie, usłane glebami madowymi a miejscami występują też torfy. W Dolinie Nidy występują liczne łąki i pastwiska.
Miłek wiosenny (Adonis vernalis L.) jest symbolem Ponidzia
Z Doliną Nidy związany jest historyczny region Ponidzie. Obejmuje on jednak znacznie większy obszar niż sama dolina. Ponidzie to region polożony obok tej rzeki, między Chęcinami i Nowym Korczynem. Spotyka się tu często podmokłe łąki, torfowiska i stawy rybne. Pola w pobliżu Winiar Dolnych pokrywają uprawy lawendy, przypominając francuską Prowansję. Jedną z atrakcji turystycznych regionu jest kolej wąskotorowa “Ciuchcia Express Ponidzie”, która łączy Pińczów z Jędrzejowem.
.
Nida płynie wśród łąk spokojną strugą
.
Największe miasta Wyżyny Środkowo-Małopolskiej: Włoszczowa, Szczekociny i Koniecpol (region Niecki Włoszczowskiej); Jędrzejów (Płaskowyż Jędrzejowski); Miechów, Słomniki, Miechów-Charsznica i leżąca na wschodzie historyczna wieś Racławice (Wyżyna Miechowska); Pińczów, Wiślica i Nowy Korczyn (Ponidzie).
.
10. Dzielnica NIZINY SANDOMIERSKIEJ
Dolina Wisły i widok na Sandomierz
Nizina Sandomierska obejmuje dwa regiony: Dolinę Wisły (Nizinę Nadwiślańską) i region Dolnego Sanu (Dolinę Sanu). 1. Nizina Nadwiślańska jest szeroką doliną w górnym biegu Wisły, ciągnącą się od Krakowa po Zawichost. Składa się ona z trzech tarasów: tarasu zalewowego, wyższego tarasu piaszczystego (częściowo zwydmionego) oraz tarasu przykrytego lessem. Lasy zajmują tylko 7% regionu, głównie jako zalewowe doliny rzek.
.
1. Wielowiekowy dąb, jeden z pomników przyrody w Sandomierzu; 2. Wiosenne rozlewisko Dolnej Wisły; 3. Park w Kotlinie Sandomierskiej.
Na terenie Niziny Sandomierskiej lasy składają się z drzewostanów sosnowych, rosnących na siedliskach boru świeżego. Z naturalnych zespołów zachowały się resztki Puszczy Sandomierskiej, która rozciąga się od Tarnobrzega po Rzeszów. Przez puszczę przepływa rzeka Łęg (prawy dopływ Wisły o dług. 85 km). Podstawowym gatunkiem jest sosna zwyczajna i dąb szypułkowy. Domieszkę stanowią: olcha czarna, brzoza, świerk, klon, jesion i jarzębina.
2. Region Dolnego Sanu ciągnie się od Przemyśla do ujścia Wisły poniżej Sandomierza. Lasów jest tu jeszcze mniej niż na Nizinie Nadwiślańskiej. Dominuje krajobraz roślinny łęgów jesionowo-wiązowych. W części południowej występują małe fragmenty borów mieszanych, łęgi jesionowo-olszow i olsy.
Główne miasta dzielnicy: Na Nizinie Nadwiślańskiej (w DolinieWisły) – Kraków, Niepołomice, Nowe Brzesko, Nowy Korczyn, Szczucin, Mielec, Baranów Sandomierski, Tarnobrzeg, Sandomierz i Zawichost; (wzdłuż Doliny Sanu) – Stalowa Wola, Rudnik i Nowa Dęba.
.
11. Dzielnica WYSOCZYZN SANDOMIERSKICH
.
Pogórze Rzeszowskie, okolice Tyczyna
Dzielnica Wysoczyzn Sandomierskich obejmuje trzy regiony: 1. Płaskowyżu Tarnowskiego, 2. Płaskowyżu Kolbuszowskiego i 3. Pogórza Rzeszowskiego. Lesistość dzielnicy jest bardzo zróżnicowana. Na znacznym obszarze występują też lessy i żyzne siedliska leśne, wśród których dominują bór mieszany świeży i las świeży. W składzie gatunkowym drzewostanów, oprócz sosny, występują w roli gatunków głównych: dąb, jodła, buk.
.
Płaskowyż Tarnowski – 1. Jesienna droga w miejscowości Żdżary; 2. Lasy Wiślickie – Panieńska Góra.
Podgórze Bocheńsko-Tarnowskie leży między doliną Dunajca na wschodzie a Wieliczką na zachodzie i ma postać łagodnych wzniesień o wysokości 260–300 m. Lesistość jest średnia największy z nich to Puszcza Niepołomicka, położona w części zachodniej mezoregionu. MIEJSCOWOŚCI: Bochnia, Tarnów, Dąbrowa Tarnowska i Dębica.
.
Rezerwat przyrody na Płaskowyżu Kolbuszowskim, w pobliżu Mielca.
Płaskowyż Kolbuszowski ma kształt zbliżony do trójkąta i rozpościera się między dolinami Wisłoki (prawy dopływ Wisły o dług. 164km) i Sanu. Płaskowyż ten zbudowany jest z piasków rzecznych, miejscami tworzących duże kompleksy wydmowe, które dochodzą do 25 m wysokości. Krajobraz roślinny tworzą bory mieszane; nad Sanem i Wisłokiem znajdują się łęgi jesionowo-wiązowe. MIEJSCOWOŚCI: Kolbuszowa, Raniżów, Sokołów Małopolski, Leżajsk.
.
Miasteczko i rezerwat Dynów koło Rzeszowa
Podgórze Rzeszowskie to skrajna, południowa część Kotliny Sandomierskiej, położona między dolinami Sanu i Wisłoka. Rozciąga się łukiem o długości ok. 60 km od Rzeszowa po Przemyśl i osiąga wysokości 280 m npm. Jest to region prawie bezleśny, z małymi fragmentami grądów i łęgów jesionowo-wiązowych w dolinach rzecznych. MIEJSCOWOŚCI: Rzeszów, Łańcut, Kańczuga, Przeworsk, Jarosław, Radymno.
_________________________
*
Następne nagranie dźwięków przyrody z muzyką – (4:52) https://www.youtube.com/watch?v=DqLl65hp-P4 – “Wieczorna gitara w lesie“. Z kolecji, którą przez wiele lat tworzył Dan Gibson: na jeziorach, w lesie, na brzegu morza, w tropikach i na Dalekiej Północy …
Tutaj na łódce widać specjalne urządzenie do rejestracji odgłosów przyrody. On sam je skonstruował, uzyskując bardzo wysoką, czystą jakość uchwyconych dźwięków.
.
Kończymy tradycjnie, kilkoma znaczkami wydanymi z okazji Międzynarodowego Roku Lasów – na Cyprze, w Danii oraz w Irlandii .
.
____________