SZTAFETA – pot, ból i pamięć
Zimowe Igrzyska Olimpijskie minęły już swój półmetek i nie są one pomyślne dla polskich sportowców, gdyż do tej pory mamy tylko jeden brązowy medal. Ale bądźmy wyrozumiali, to przecież jest tylko zabawa, nawiększy festiwal sportów zimowych.
Nasi na pewno starają się jak mogą, ale konkurenci są po prostu silniejsi. Histerii poliltycznej nie warto przenosić na teren sportu. Zanim poświęcimy tej olimpiadzie osobny artykuł, teraz możecie zapoznać się z kilkoma uwagami wprowadzającymi.
.
A w drugiej części poruszamy temat nam bliski, związany z zimowymi sportami Chodzi o narciarski Memoriał B.Czecha i H.Marusarzówny oraz niezwykłe dzieje kurierów tatrzańskich.
.
Według olimpijskiego słownictwa sport jest autonomiczną dziedziną aktywności fizycznej, którą nadzoruje odpowiednia Międzynarodowa Federacja (IF). Natomiast dyscyplina to gałąź określonego sportu obejmująca jedną lub więcej konkurencji (określanych niekiedy jako wydarzenia), której uczestnicy są oceniani na podstawie wyników przez pomiary np. czasu, odległości albo punktów – w przypadku jazdy figurowej na lodzie. Tak więc 1. narciarstwo jest sportem, do którego należą takie dyscypliny jak narciarstwo alpejskie, skoki narciarskie i kombinacja norweska. 2. Zatem – w ramach sportu narciarskiego – narciarstwo alpejskie to dyscyplina. 3. W tej dyscyplinie sportowej konkurencją jest między innymi slalom gigant.
Jak chodzi o międzynarodowe instytucje dotyczące sportów zimowych, to istnieje np. Międzynarodowa Federacja Narciarska – FIS, Międzynarodowa Unia Łyżwiarska – ISU czy Międzynarodowa Federacja Saneczkarska – FIL (Symbol widoczny powyżej). Mają one swoje biura głównie w Austrii lub w Szwajcarii. Ich odpowiednikami są organizacje narodowe w poszczególnych krajach jak np. istniejący od ponad 100 lat Polski Związek Narciarski albo Polski Związek Łyżwiarstwa Figurowego.
.
Wiemy, że w programie olimpiady zimowej znajduje się 15 dyscyplin (określanych niekiedy jako oddzielne sporty), które są tu podzielone na kilka kategorii. W ramach tych 15 dyscyplin zawodnicy uczestniczą w 109 konkurencjach (nie wiedzieć czemu nazywanych po angielsku wydarzeniami /”events”). Dla niezorientowanych wygląda może to nieco skomplikowane, więc uproszczamy te zawiłości maksymalnie, grupując wszystkie konkurencje tylko w trzech głównych sportach (A, B i C) plus grupa czwarta “D” jako dodatek. Dołączamy też kolorowe ilustracje aby przypomnieć, że sport dla zdrowia może uprawiać każdy, nie tylko wyczynowcy.
.
A. NARCIARSTWO obejmuje 6 dyscyplin:
.
1- Biegi przełajowe (12 konkurencji); 2- Narciarstwo alpejskie (11 konkur.) ; 3- Skoki narciarskie (5 konkurencji);
.
.
4- Kombinacja norweska (bieg i skoki narciarskie, 4 konkurencje); 5-Dwubój zimowy czyli biathlon – bieg i strzelanie do celu (11 konkur.); 6- Narciarstwo dowolne czyli akrobatyka narciarska (13 konkurencji).
.
.
B. NA ŁYŻWACH uprawia się 4 dyscypliny olimpijskie:
.
1- Biegi łyżwiarskie (zwane łyżwiarstwem szybkim, 11 konkurencji); 2- Łyżwiarstwo figurowe (5 konkur.); 3- Łyżwiarstwo torowe (też przecież szybkie, 9 konkur.); 4- Hokej (2 konkurencje, grafiki tu nie umieszczamy).
.
.
C. SANECZKARSTWO (tutaj wliczamy 3 dyscypliny):
1- Sanki zwykłe (jeśli możne je tak nazwać, 4 konkurencje); 2- Bobsleje (4 konkur.); 3- Skeleton (obciążone metalem aby zapobiec wywróceniu się na wirażu, 2 konkurencje).
Skeleton można sarkastycznie tłumaczyć jako “szkielet” bo tylko tyle zostanie ze sportowca mknącego głową w dół, gdy wypadnie z toru przy prędkości ponad 100 km/godz.
.
D. POZOSTAŁE DYSCYPLINY :
.
1. Zjazdy na desce śniegowej (snowboarding, 11 konkurencji). Zaliczają je czasami do narciarstwa chociaż deska to nie narty; 2. Kurling, ang: “curling” przypominający jak żywo froterowanie podłogi (3 konkur.); 3. Na dodatek, dla ozdoby – tańce na lodzie, wchodzące w skład łyżwiarstwa figurowego.
…. * * ….
Memoriał Br. Czecha i H. Marusarzówny
Skoro już macie orientację w labiryncie ponad stu olimpijskich konkurencji, to wracamy do tematu wspomnianego na wstępie. Mmoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny to renomowane zawody narciarskie rozgrywane w Zakopanem od roku 1946, zawsze w marcu. Zainicjowane były dla uczczenia pamięci dwojga wybitnych narciarzy, którzy w czasie II wojny świat. zginęli z rąk niemieckich okupantów. okupanta niemieckiego. Początkowo były one organizowane osobno: skoki dla mężczyzn i bieg zjazdowy dla kobiet. Rok później połączono te dyscypliny zwiększając liczbę konkurencji klasycznych i zjazdowych. Od jubileuszowego 1966 roku urządza się w Zakopanem również międzyszkolne zawody narciarskie o Mały Memoriał Br.Czecha i H.Marusarzówny.
BRONISŁAW CZECH (ur. 1908 w Zakopanem, zm. 1944 w obozie koncentracyjnym Auschwitz) – trzykrotny olimpijczyk, taternik, ratownik górski, instruktor narciarski, pilot i instruktor szybowcowy. Uznawany za najwszechstronniejszego narciarza okresu międzywojennego. Był 24-krotnym mistrzem Polski w konkurencjach narciarskich. Wielokrotnie uczestniczył w narciarskich mistrzostwach świata, najlepsze wyniki odnosząc w kombinacji norweskiej pierwszym polskim narciarzem o klasie międzynarodowej. Od 1932 był trenerem narciarskim, prowadził szkołę narciarstwa zjazdowego na Kasprowym Wierchu. Poza sportami górskimi Czech uprawiał też lekkoatletykę, tenis stołowy i kajakarstwo. Grał na skrzypcach i akordeonie a ponadto malował na papierze i rzeźbił w drewnie.
.
Bronisław Czech: 1. Przed mistrzostwami Polski – Zakopane, 1932; 2. Slalom w roku 1939.
Po wybuchu II wojny światowej włączył się w działalność konspiracyjną, był kurierem na Węgry. W maju 1940 został aresztowany i znalazł się w pierwszym transporcie więźniów do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie otrzymał numer obozowy 349. Tam też uczestniczył w głęboko zakonspirowanym ruchu oporu, organizowanym przez rotmistrza Witolda Pileckiego. Gdy pogorszył się bardzo stan jego zdrowia, trafił do szpitala oświęcimskiego, gdzie zmarł z wycieńczenia 5 czerwca 1944.
Bronisław Czech – dusza polskich nart
Oto wspomnienie – misterium powitania zimy w roku 1941, zanotowane przez współwięźnia, dra Stanisława Kłodzińskiego. “Listopadowy poranek w Auschwitz. Z nieba spada pierwszy tej zimy śnieg. Więźniowie tłoczą się w blokach, czekając na apel. Jeszcze przez chwilę mogą się uchronić przed przenikliwym chłodem, który czeka na nich na zewnątrz. Nagle z bloku wymyka się więzień numer 349. Dochodzi do końca placu, blisko obozowych drutów. Zwraca twarz w stronę gór. Jest obserwowany przez strażnika, któremu wydaje się, że oto kolejny więzień chce popełnić samobójstwo, stykając się z drutami pod wysokim napięciem. Nic takiego jednak się nie dzieje. Więzień klęka na idealnie białej pierzynce, która zdążyła pokryć plac. Nabiera pełne ręce śniegu. Płacze. Po chwili wstaje z klęczek i wraca do towarzyszy. Obozowy gong wybija na apel. Niemieckie krzyki, przekleństwa, przemoc. Zaczyna się normalny dzień w Auschwitz“.
.
HELENA MARUSARZÓWNA (1918- 1941) absolwentka szkoły handlowej w Zakopanem. Już w dzieciństwie wykazywała duże zdolności narciarskie. W latach 1936-1939 była najlepszą polską zawodniczką narciarską. Siedmiokrotna mistrzyni Polski w konkurencjach alpejskich (bieg zjazdowy, slalom i kombinacja). Od września 1939 uczestniczyła w polskim ruchu oporu. Mistrzowskie umiejętności narciarskie i znajomość gór ułatwiały jej działalność konspiracyjną w roli kuriera. Została schwytana w marcu 1940 i przekazana w ręce gestapo. Była więziona w Muszynie, Nowym Sączu, w zakopiańskiej katowni „Palace” i w Tarnowie. Torturowana wielokrotnie, nie zdradziła żadnej z tajnych informacji, jednak gestapo znalazło w jej bagażu list w języku węgierskim. Oprawcom się się to skojarzyło z działalnością kurierów tatrzańskich i 12 września 1941 rozstrzelano Marusarzówną w Pogórskiej Woli k. Tarnowa.
Łączność kraju z Bazą “Romek” w Budapeszcie. Trasy kuriersko-pocztowe w latach 1939-1944. W tej sztafecie przekazywano kolejno meldunki, tajną korespondencję i raporty o sytuacji w okupowanej Polsce.
.
Okupacyjne oddziały III-ciej Rzeszy wkroczyły do Zakopanego już na początku września 1939. Tatry i Podhale stały się terenem, gdzie czynnie podjęto walkę przeciwko najeźdźcy. Tamtędy biegły trasy kurierów tatrzańskich, prowadzące z Polski na Węgry. Do grona kurierów tatrzańskich w znacznej części należeli młodzi ludzie: górale, sportowcy, przedwojenni przewodnicy tatrzańscy, ratownicy górscy, taternicy i narciarze. Wszyscy sprawni fizycznie i znający doskonale Tatry, świetnie nadawali się do służby kurierskiej. Osoby te z narażeniem życia przeprowadzali przez Tatry emisariuszy, instruktorów wojskowych oraz z początkiem wojny osoby pragnące dołączyć do tworzących się wojsk polskich w zachodniej Europie.
.
1. Książka o tatrzańskich kurierach; 2. Pomnik Rozstrzelanym w lesie koło wsi Skrzyszów Tarnowski
Zdarzało się, że do grona kurierów tatrzańskich należeli też nie górale. Warto jednak pamiętać, że na kurierskie szlaki poszły osoby z rodów góralskich: Marusarzy, Kulów, Frączystych i Krzeptowskich.
Szlakiem kurierów tatrzańskich są organizowane rajdy turystyczne
.
Pasjonujące to dzieje – nieznane dla młodzieży, dla której innych dziś podstawiają “bohaterów” a głowy zapychają plotkami. Mimo wszystko, od nas zależy co przekażemy w tej sztafecie pokoleń. Czytelnikom lubiącym dobre kino polecamy “Znicz olimpijski” (1:27:08)
.
.
Lista bohaterskich kurierów jest długa, ale w tym krótkim artykule poświęciliśmy miejsce tylko dla tych dwojga, których imię nosi narciarski Memoriał. A temat się wiąże ze sportem i z olimpiadą zimową. Aby nie zakończyć artykułu w smutnym tonie, załączamy taniec na lodzie w takt słynnej piosenki “Wiśniowy sad“. W języku polskim śpiewa ją Krystyna Giżowska, ale jest też wiele innych wersji. Tutaj wykonawcami są ulubieńcy publiczności, rodzeństwo Aleks i Maja Shibutani – (5:51) https://www.youtube.com/watch?v=GVOh9WhmoyQ ,
Bo przecież sport to nie tylko zdrowie, ale i radość.
_____________