Tak w Polskę iść … (Cz. 1b)

Aktualne uzupełnienia: Opracowujemy teraz nadmorską część Pobrzeża Szczecińskiego. W miarę posuwania się na południe, będziemy informować na bieżąco o innych miejscach regionu. To wymaga czasu.

POBRZEŻE SZCZECIŃSKIE to jeden z trzech makro-regionów, które tworzą polskie Wybrzeże Bałtyku. Zajmuje ono terytoria wokół Zalewu Szczecińskiego, ujścia Odry i brzegów Zatoki Pomorskiej. Jest dosyć zróżnicowane krajobrazowo: od wysokich brzegów Bałtyku (nazywanych klifami) na wyspie Wolin do jezior i lasów Pomorza Zachodniego. W jego granicach wyróżnia się jedenaście regionów średniej wielkości, które będą omawiane poniżej. Ważniejsze miasta Pobrzeża to: Szczecin, Stargard, Świnoujście, Police, Goleniów, Gryfino, Gryfice, Pyrzyce, Kamień Pomorski, Nowogard, Trzebiatów, Wolin.

.

Jesteśmy na terenie Bałtyckiej Krainy Przyrodniczo-Leśnej, której tzw. “pas nadmorski” ciągnie się od wysp Uznami i Wolin aż do Zatoki Gdańskiej i Mierzei Wiślanej. Dzieli się na trzy Pobrzeża: Szczecińskie, Koszalinskie i Gdańskie. Klimat polskiego Wybrzeża kształtuje się pod wpływem morskich wiatrów a przyrodniczo Pas Nadmorski wyróżnia się dużą lasów bukowych, jednolitych i mieszanych. Dlatego Kraina Bałtycka jest nazywana krainą lasów bukowych i bukowo-mieszanych. W drzewostanach mieszanych buk występuje z udziałem sosny, dębu, lipy, jaworu i rzadziej klonu.

.

Pobrzeże Szczecińskie pokrywa się z granicami Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej, która została utworzona przed 28 czerwca 1972 r, czyli dokładnie przed 50 latami. Natomiast w marcu 1992 papież Jan Paweł II podniósł ją do godności archidiecezji, podpisując bullę Totus Tuus Poloniae populus. Archidiecezja ma jednak bardzo długą historię, gdyz biskupstwo pomorskie zostało zatwierdzone w roku 1140 i miało siedzibę na południowym cyplu wyspy Wolin, w Kamieniu Pomorskim. Tam stoi konkatedra p.w. świętego Jana Chrziciela ufundowana w roku 1176 przez pomorskiego księcia Kazimierza.

.

1. Mapa archidiecezji szczecińskiej; 2. Konkatedra św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim; 3. Herb archidiecezji.

Herb archidiecezji zawiera motto “BEATI PACIFICI” / Błogosławieni pokój czyniący. Hasło jest aktualne szczególnie w tych niespokojnych czasach. Widać wyraźnie, że są takie siły, które chcą wciagnąć Polskę do wojny. Czy nie potrzeba więcej modlitw i otrzeźwienia aby zapobiec takiej katastrofie? W skład tej archidiecezji wchodzą też dwie pozostałe diecezje: Zielonogórsko-Gorzowska oraz Koszalińsko-Kołobrzeska. Pierwszą opisaliśmy poprzednio, a koszalińską zajmiemy się w okresie tego lata.

Metropolita szczeciński, Abp Andrzej Dzięga został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Węgierskiego Orderu Zasługi za wieloletnie działania służące budowaniu przyjaźni polsko-węgierskiej. Order arcybiskupowi nadał prezydent Republiki Węgierskiej János Áder a wręczyła go p. ambasador Węgier w Polsce, p. Orsolya Kovács.

Order Zasługi Republiki Węgierskiej jest najwyższym odznaczeniem Węgier przyznawanym cudzoziemcom. Pracując jeszcze jako biskup sandomierski, laureat powołał Centrum Współpracy Polsko-Węgierskiej w Sandomierzu służące wymianie naukowej, kulturalnej i duszpasterskiej. Abp Dzięga jest również doktorem honoris causa Wydziału Teologicznego Katolickiego Uniwersytetu imienia Petera Pazmanya w Budapeszcie. Heb biskupi i dewiza metropolity szczecińskiego – “Dominus Jesus” znaczy Jezus jest Panem.

.

SANKTUARIA DIECEZJI

Diecezja Szczecińsko-Kamieńska ma na swym terytorium 10 sanktuariów (sześć w kilku różnych miejscowościach i cztery w samym Szczecinie) : Brzesko k. Pyrzyc (sanktuarium MB Brzeskiej); Choszczna (s. M.B. Nieustającej Pomocy); Myślibórz (s. Miłosierdzia Bożego); Resko (s. M.B. Niepokalanej); Siekierki (s. Nadodrzańskiej Królowej Pokoju); Trzebiatów (s. Macierzyństwa NMP).

Na terenie Szczecina znajdują się następujące sanktuaria: 1. Najświętszego Serca Pana Jezusa; 2. M.B. Fatimskiej; 3. Miłosierdzia Bożego; 4. Św. Andrzeja Boboli. Historia powyższego obrazu Serca Jezusowego jest opisana w artykule : https://www.niedziela.pl/artykul/49728/Obraz-Serca-Jezusa . Diecezję tu opisywaną (czyli szczecińską) tworzą 273 parafie zorganizowane w 36 dekatach. Zwiedzanie regionu rozpoczniemy od Dekanatu Świnoujście, wyspy Wolin i Pobrzeża Trzebiatowskiego.

Wyspy Wolin i Uznam

1. Fragment Wolińskiego Parku Narodowego w pobliżu Międzyzdrojów; 2. Stella Maris – kościół NMP Gwiazdy Morza w Świnoujściu.

WOLIN to największa polska wyspa, na której znajduje się Woliński Park Narodowy. Usytuowana na wzgórzach wyspa tworzy stromy brzeg morski tworząc tzw. klify , które ciągną się na długości 15 km i osiągają wysokość do 80m. Na zachodnim krańcu wyspy jest Śwninoujście, port morski i rzeka Świna, która łączy miasto i port Szczecin z Morzem Bałtyckim. Po drugiej stronie rzeki znajduje się Uznam – druga wyspa, przez którą przechodzi granica polsko-niemiecka.

.

1 Dekanat ŚWINOUJSCIE

Obie wyspy, razem podmokłymi brzegami Świny, oddzielają Zalew Szczeciński od Zatoki Pomorskiej. Najbardziej wysuniętym na zachód pasa morskiego, Dekanat Świnoujscie składa się z 8 parafii: Lubin (MB Jasnogórskiej); Międzyzdroje (św. Piotra Apostoła) i 6 parafii w samym Świnoujściu.

Patronem wojskowej parafii w Świnoujściu jest ks. kmd ppr Władysław Miegoń (1892-1942), uczestniczył w słynnych Zaślubinach Polski z morzem w Pucku i pełnił funkcję kapelana komendy portu wojennego Gdynia. Walczył w obronie Wybrzeża i dostał się do niewoli niemieckiej. Ks. Miegoń, jako kapelan i oficer polskiej Marynarki wojennej, został zesłany do obozu koncentracyjnego w Dachau. Niemcy wytatuowali mu numer 21 223 i tam zginął zamęczony. W czerwcu 1999 roku papież Jan Paweł II beatyfikował ks. Władysława Miegonia w grupie 108 błogosławionych męczenników.

.

1. Na przesmyku między Zalewem Szczecińskim i jeziorem Wicko Wielkie znajduje się wieś Lubin. Tam na wzgorzu znajdowało się grodzisko średniowieczne. Pełniło ono funkcję latarni morskiej dla statków żeglujących po Świnie i Zalewie Szczecińskim; 2. Międzyzdroje i tamtejsze plaże przyciągają tłumy turystów każdego lata.

Od strony zachodnej wyspę Wolin opływają zmienne prądy cieśniny o nazwie Dziwna, która łączy wschodnią część Zalewu Szczecińskiego z Bałtykiem. Nad Dziwną, na południowym krańcu wyspy Wolin znajduje się miasto o tej samej nazwie.

.

2 Dekanat WOLIN / 6 parafii

Miasteczko Wolin z kolegiatą św. Mikołaja przeglądają się w wodach cieśniny

Wolin – miasto i siedziba gminy na południowym cyplu wyspy Wolin, przy cieśninie zwnanej Dziwna. Tam się znajduje port rzeczny i rybacki, który pełni też rolę portu morskiego gdyż cieśniną przechodzi morski tor wodny, łączący Zalew Kamieński z Zalewem Szczecińskim. W mieście istniały Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Cepelianka”, Wolińska Spółdzielnia Mleczarska (zatrudniała blisko 100 osób), Spółdzielnia Inwalidów „Pokój”, masarnia i elewator zbożowy, przetwórnia „Centrali Rybnej”. Obecnie pozostała piekarnia, mały młyn, tartak, stolarnia, i zakłady spożywcze. Zakłady Spożywcze Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Powstały natomiast dwa sklepy wielkopowierzchniowe: Biedronka i Netto.

MIĘDZYWODZIE – wieś wypoczynkowa z letnim kąpieliskiem w płn-wsch części wyspy Wolin na Półwyspie Międzywodzkim, pomiędzy Bałtykiem a Zalewem Kamieńskim – stąd nazwa wsi. Kąpielisko dysponujące rozwiniętą bazą wypoczynkową, rekreacyjną i rehabilitacyjną. W miejscowości funkcjonują liczne punkty gastronomiczne, sklepy spożywcze, kioski oraz stoiska. W Międzywodziu nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko obejmujące 600 m linii brzegowej. Część plaży w Międzywodziu jest strzeżona przez ratowników WOPR*.

.

1. Wolin; 2. Międzywodzie; 3. Kołczewo.

Parafie Dekanatu Wolin: Kołczewo (pw. św. Katarzyny); Ładzin – (pw. Najśw. Serca Pana Jezusa); Międzywodzie – (Wniebowzięcia NMP); Wisełka (św. Józefa Opiekuna Rodzin); Wolin (św. Mikołaja Biskupa); Żarnowo (pw. Chrystusa Króla).

.

1-2. Ładzin, kościół parafialny i pielgrzymka rowerowa; 3. Żarnowo.

Miejscem szczególnym jest WISEŁKA, gdzie w roku 1985 powstała idea ognisk rodzinnych. To była odpowiedź na potrzebę pracy z rodzinami, której orędownikiem był ówczesny metropolita diecezji, bp Kazimierz Majdański (1916-2007). Po latach w Wisełce powstał ośrodek wspólnot rodzinnych i dom rekolekcyjny dla rodzin. Pierwszych kilkanaście rodzin specjalnym aktem oddało się opiece Rodzinie Świętej. Ten akt zawierzenia został rozesłany, aby tworzyć wspólnoty rodzin w miejscach zamieszkania. Dzisiaj ogniska Świętej Rodziny istnieją w wielu polskich miastach.

1. Przy Instytucie w Łomiankach istnieje Fundacja “Pomoc Rodzinie”, 2. Jedna z książek o wielkim przeznaczeniu rodziny; 3. Herb biskupa K. Majdańskiego i dewiza życiowa – “Pełnić wolę Twoją“.

Biskup Majdański był wielkim patriotą. Jak wspomina prof. Kazimierz Kozłowski: „Był to Szczeciński mąż stanu wymiaru europejskiego. Szlachetny i mądry człowiek. Badał przeszłość Szczecina i Pomorza, szczególnie źródła od XI do XIII w. Poszukując w ten sposób związku tych ziem z Polską i Kościołem. Jest również symbolem i odniesieniem moralnym dla tej pomorskiej społeczności”.

Wisełka – przejscie na plażę i Diecezjalny Dom Spotkań Rodzinnych

Rodziny, bądźcie mocne bo jesteście wszystkim potrzebne! Tak nieustannie dodawał otuchy biskup szczeciński Kazimierz Majdański, założyciel Ognisk św. Rodziny, twórca Instytutu Studiów nad Rodziną i autor książki “Wspólnota życia i miłości.”

.

Wybrzeże Trzebiatowskie

1. Szerokie plaże Bałtyku (Niechorze); 2. Jezioro Resko Przymorskie znajduje się blisko morza.

To mezoregion geograficzny, obejmujący pas wybrzeża o długości 60 km – od cieśniny Dziwny przy wyspie Wolin po wschodnie przedmieścia Kołobrzegu. Środkową część tego wybrzeża podcinały fale sztormowe, czego przykładem jest południodowa ściana kościoła w Trzęsaczu. Tylko tyle pozostało, pozostałą część budowli pochłonęło morze. Obecnie to miejsce zabezpieczono betonowym wzmocnieniem. Na Wybrzeżu Trzebiatowskim znajduje się 5 dekanatów: Kamień Pomorski, Golczewo, Gryfice i Trzebiatów.

.

3 Dekanat KAMIEŃ POMORSKI /10 parafii

KAMIEŃ POMORSKI – miasto i siedziba gminy położone nad brzegiem Zalewu Kamieńskiego. Druga siedziba archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej i tutejszego dekanatu. Zlokalizowany jest tu port morski z basenem rybacko-żeglarskim. Na obszarze miasta występują istotne w lecznictwie źródła solankowe i pokłady borowiny. Walory te przyczyniły się do rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego.

5 marca 1945 – miasto zostaje zdobyte przez czołgi 2 armii pancernej gwardii I Frontu Białoruskiego, w wyniku czego ulega zniszczeniu 40% zabudowy, w tym prawie całkowicie na Starym Mieście; miasto następnie zostaje przekazane polskiej administracji. W roku 1969 odsłonięto pomnik żołnierzy poległych za polskość tych ziem (fot. z prawej strony). W Kamieniu Pomorskim organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, najstarsza tego typu impreza na Pomorzu Zachodnim. W mieście znajduje się także muzeum kamieni.

.

1. Benice, kościół pw. Macierzyństwa NMP; 2. Mikołajek nadmorski, roślina wydm prybrzeżnych jest w herbie Dziwnowa; 3. Jarszewo

BENICE – We wsi znajduje się duży pałac, w którym po II wojnie światowej otwarto szkołę rolniczą a dzisiaj obiekt użytkowany przez Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych. W okresie letnim budynek przyjmuje grupy turystyczne z noclegiem w obszernych pokojach z wyżywieniem, oferując wczasy w siodle.

DZIWNÓW to bardzo stara osada rybacka przy cieśninie łączącej Zalew Kamieński z Bałtykiem. Pierwsze udokumentowane wzmianki o tej osadzie pochodzą z połowy XIII wieku. Pod koniec II wojny światowej, na tym odcinku nacierali żołnierze 2-giej Dywizji Piechoty 1 Armii WP oraz oddziały 3 armii uderzeniowej I Frontu Białoruskiego. Bardzo trudno było kontynuować atak na wąskim przesmyku między Zatoką Wrzosowiska i Bałtykiem. W rezultacie Niemcy poddali się tam dopiero 4 maja 1945. Obecnie Dziwnów ma status miasta, jako miejscowośc wypoczynkowa z letnim kąpieliskiem morskim i portem morskim, a w tej nadmorskiej parafii działa chór, koło Caritas i Grupa Misyjna.

.

1. Dziwnów; 2-3. Łukęcin ; kościół parafialny i Droga Krzyżowa nad morzem.

Parafie Dekanatu: Benice (pw. Macierzyństwa NMP); Dziwnów (św. Józefa); Dziwnówek (św. Maksymiliana Marii Kolbego); Gostyń (NMP Królowej Polski); Jarszewo (pw. Narodzenia NMP); Kamień Pomorski (św. Ottona); Łukęcin (NMP Królowej Polski); Pobierowo (pw. Najświętszego Odkupiciela); Stuchowo (św. Faustyny Kowalskiej) i Świerzno (pw. Świętej Trójcy).

.

1. Gostyń Pomorski; 2. Pobierowo; 3. Stuchowo.

POBIEROWO – wieś nadmorska i miejscowość wypoczynkowa z kąpieliskiem morskim. W kościele parafialnym ciekawą kronikę prowadzi miejscowe Koło Emerytów, Rencistów i Inwalidów.

Panorama Pobierowa z widokiem na morze. Na pierwszym planie (z lewej strony) – kościół św. Maksymiliana.

.

DZIWNÓWEK– wieś położona na wschód od mostu zwodzonego w Dziwnowie. W marcu 1945 roku na tych terenach toczyły się ciężkie walki z Niemcami. W nocy z 11 na 12 marca przeprowadzili oni podwójny atak (z rejonów Rewala i Wolina) przeciw nacierającym oddziałom polskim i radzieckim. W rezultacie Niemcom udało się utworzyć nadmorski korytarz, ktory połączył ich okrążone zgrupowanie z głównymi siłami wojsk hitlerowskich.

Rankiem 12 marca 2-ga Dywizja Piechoty wykonała uderzenie na Dziwnówek z zamiarem przerwania wspomnianego korytarza. Po ciężkich walkach cel ten został osiągnięty 13 marca w godzinach porannych. W bitwie tej walczył m.in. podporucznik Wojciech Jaruzelski, dowodzący oddziałem zwiadu w składzie 5 pułku piechoty 2 Dywizji (I Armii WP). W latach 1965-1970 wybudowano przebiegającą przez wieś tzw. “Słoneczną Promenadę”, która łączy nadmosrkie uzdrowiska. Dziwnówek ma status miejscowości uzdrowiskowej, w której leczy się dzieci z chorobami układu oddechowego i narządów ruchu. Największą atrakcją turystyczną Dziwnówka jest morze oraz szeroka, piaszczysta plaża. Jej klifowy fragment na wschód od miejscowości objęty jest ochroną jako rezerwat przyrody Klif w Dziwnówku. Zdjęcie powyżej, na lewej stronie: Pomnik poświęcony żołnierzom polskim 2 Dywizji Piechoty WP walczącym na tych ziemiach podczas II wojny światowej.

.

Jako ciekawostkę regionalną, podajemy że wkrótce po wojnie, w Kamieniu Pomorskim zamieszkała z rodzicami Danuta Walas Kobylińska – pierwsza w Polsce kapitan żeglugi wielkiej. Po ukończeniu Państwowej Szkoły Morskiej (obecnie Akademia Morska w Szczecinie) spędziła 25 lat na morzach i oceanach, dowodząc wieloma statkami polskiej marynarki handlowej. Budziła sensację w różnych portach, gdzie nie wiedziano że kobieta może być kapitanem na statku. Często tytułowano ją: Kapitan w spódnicy, Woman Sea Captain oraz Madame la Capitaine.

.

4 Dekanat TRZEBIATÓW / 9 parafii

1. Parafia w Trzebiatowie; 2. Tablica pamiątkowa w Mrzeżynie, na pomniku Zaślubin Polski z Morzem. Bylo to pierwsze wydarzenie po wojnie (17 marca 1945). W Kołobrzegu żołnierze I-wszej Armi WP uczynili to w następnym dniu.

Miasto znajduje się na pograniczu Wybrzeża Trzebiatowskiego i Równiny Gryfickiej, w odległości 8 km od morza. Położone nad Regą (rzeka ponad 160 km długości). Stare miasto położone jest w zakolu rzeki, a na wniesieniu pozostały jeszcze dawne mury.

.

1. Cerkiewnica; 2-3. Niechorze.

NIECHORZE to jedna z bardziej popularnych wsi letniskowych. U schyłku II wojny światowej, w pierwszej połowie marca 1945 roku, Niechorze znalazło się na obszarze działań bojowych prowadzonych w ramach operacji pomorskiej 1. Frontu Białoruskiego. W tej okolicy miały one na celu likwidację jednostek rozbitej 10-tysięcznej Armii Pancernej SS. Niemcy przeprowadzili kontratak 10 marca, ale po dwóch dniach Niechorze zdobyły wojska 7. Korpusu Kawalerii Gwardii Armii Czerwonej oraz 2-ga Warszawska Dywizja Piechoty i 13 Pułk Artylerii Pancernej Wojska Polskiego.

.

1. Konarzewo; 2. Trzęsacz, punkt widokowy i pozostałość dawnego kościoła na wysokim brzegu; 3. Gosław.

Dekanat Trzebiatowski składa się z 8 parafii : Cerkwica (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa), Gosław (pw. Chrystusa Króla, Karnice (św. Stanisława Kostki), Konarzewo (Niepokalanego Poczęcia NMP), Mrzeżyno (św. Apostołów Piotra i Pawła), Niechorze (św. Stanisława Biskupa Męczennika), Rewal (pw. Najświętszego Zbawiciela) Trzebiatów (Macierzyństwa NMP), Trzebusz (św. Józefa Oblubieńca NMP).

TRZĘSACZ – mała wioska nadmorska na wysokim brzegu klifowym, w środkowej części Wybrzeża Trzebiatowskiego. Przed 600 laty (na początku XV wieku) wybudowano w środku wsi kościół, oddalony wówczas 2 km od morza. Przez stulecia sztormowe fale uderzały o brzeg, który przesuwał się coraz bardziej na poludnie. Po dawnej wsi nie ma śladu, a na wysokiej skarpie pozostała już tylko ostatnia ściana tamtego kościoła, będąc jedyną tego typu atrakcją w Europie.

REWAL – kąpielisko morskie i jedna z najbardziej popularnych miejscowości wypoczynkowych. Położony jest w pobliżu Trzęsacza i obniżony brzeg nie jest tam gwałtownie podmywany przez morskie fale. Obok szerokiej plaży ustanowiono przystań morską dla tutejszych rybaków. Często odwiedzana jest Aleja Róż i Zakochanych prowadząca ulicą Klifową w kierunku Niechorza. Oprócz zapachu od ponad 100 odmian róży, przechodniów przyciąga rozmarzona postać Małego Księcia z powiastki Antoine de Saint-Exupéry’ego (fot. obok, na prawej stronie) oraz romantyczna ławeczka Romea i Julii. Jeśli ktoś nie lubi tłumów, to najlepiej jest pojechać tam przed lipcem lub po sierpniu.

1. Rewal – parafia Najświętszego Zbawiciela; 2. Od 1985 r. w Rewalu odbywa się międzynarodowy festiwal szachowy o główną nagrodę “Konika Morskiego”, 3. Karnice, kościół św. Stanisława Kostki.

.

TRZEBUSZ – wieś, przez którą przechodzi droga wojewódzka a także Nadmorski Szlak Turystyczny im. Czesława Piskorskiego.

1-2. Trzebucz, centrum wsi i kościół oraz traktor dożynkowy; 3. Czesław Piskorski.

Dr. Czesław PISKORSKI (ur. 1915 w Poznaniu, zm. 1987 w Szczecinie) – krajoznawca, piewca i popularyzator historii i nestor turystyki Pomorza Zachodniego. Ukończył geografię gospodarczą w Akademii Handlowej w Poznaniu. Studiował także prawo. Po studiach podjął pracę jako dziennikarz w „Kurierze Poznańskim”. Był także redaktorem „Orląt”. W czasie II wojny światowej był uczestnikiem polskich organizacji wyzwoleńczych. W strukturze wielkopolskiego ruchu związanego z delegaturą rządu londyńskiego był zaangażowany w działalność informacyjną. Redagował podziemne pismo „Polska”. Po aresztowaniu był więźniem poznańskiego Fortu VII, twierdzy Spielberg oraz obozów koncentracyjnych w Mauthausen i Gusen. Do Szczecina przyjechał w sierpniu 1945 r.

Należał do założycieli szczecińskiej spółdzielni wydawniczej „Polskie Pismo i Książka” oraz pierwszej gazety ukazującej się w Szczecinie „Pionier Szczeciński”. Czesław Piskorski był działaczem wielu organizacji turystycznych i przez wiele lat brał udział w pracach Rady Naukowej Wolińskiego Parku Narodowego, był także wykładowcą akademickim. Z pasją odkrywał i opisywał walory turystyczne Szczecina i Zachodniego Pomorza. Był autorem publikacji: ukazało się ok. 50 broszur, przewodników, książek o tematyce krajoznawczej, opracowań, map turystycznych, a także artykułów prasowych, scenariuszy, prelekcji radiowych i odczytów o tematyce regionalnej. Od 2002 r. organizowany jest corocznie Rajd Turystyczny im. Czesława Piskorskiego.

.

Równina Gryficka

1. Wieś Kołomąć leży w środku Równiny Gryfickiej; 2. Jezioro Rejowickie ma 15 km długości a jego szerokość wynosi zaledwie ok. 300 m. Powstało jak zbiornik retencyjny na rzece Rega.

Równina Gryficka zajmuje obszar ok. 2100 km² i stanowi północną część przyrodniczo-leśnego regionu zwanego Równiną Nowogardzką. Jest to falista wysoczyzna pomiedzy cieśniną Dziwnej a doliną Parsęty. Na południu Równinę Gryficką porastają bory sosnowe, gdyż podłoże gleby jest tam piaszczyste. Na pozostałym terenie równiny przeważają lasy bukowe i dębowo-bukowe. Równinę zajmują przeważnie pola uprawne a ok. 20% użytków rolnych zajmują łąki i pastwiska. Lesistość mezoregionu wynosi ok. 20%. Kompleksy leśne są małej i średniej wielkości – największe występują pomiędzy Nowogardem i Golczewem. Największym miastami są Gryfice, Golczewo, Płoty. Inne większe miejscowości: Sławoborze, Brojce, Cerkwica, Świerzno, Troszyn, Gościno, Rymań.

Rzeki Zachodniego Pomorza

.

5 Dekanat GOLCZEWO / 7 parafii

1. Golczewo, centrum miasteczka i kościół św. Andrzeja Boboli; 2. Jezioro Szczucze; 3. Przybiernów.

GOLCZEWO – miasto położone nad jeziorami Okonie i Szczucze. Znajduje się tam również siedziba gminy, Zakład Opieki Zdrowotnej, 3 placówki oświatowe oraz biblioteka publiczna.

.

1. Mechowo; 2. Kozielice; 3. Sikorki

Na terenie dekanatu GOLCZEWO znajduje się 7 parafii – Golczewo (św. Andrzeja Boboli), Kozielice (pw. Chrystusa Króla), Mechowo (Niepokalanego Poczęcia NMP), Moracz (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa), Przybiernów (Wniebowzięcia NMP), Sikorki (pw. Chrystusa Króla), Trzechel (św. Katarzyny). Jako ciekawostkę podajemy, że w Mechowie prowadzona była ferma pawi ozdobnych.

.

1. Trzechel; 2. Moracz.

.

Równina Gryficka

6 Dekanat GRYFICE / 8 parafii

GRYFICE – miasto usytuowane 22 km od Morza Bałtyckiego, lokalny ośrodek usługowo-przemysłowy, a także węzeł komunikacyjny, w którym zbiegają się trzy drogi wojewódzkie i linia kolejowa.

Miasto jest położone nad rzeką Regą, jedną z największych rzek Pomorza, na której wytyczono szlak kajakowy.

W Dekanacie Gryfice jest 8 parafii – Brojce (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa), Górzyca (Niepokalanego Poczęcia NMP), Gryfice – 2 parafie (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz Wniebowzięcia NMP), Mechowo (św. Andrzeja Boboli), Wicimice (św. Józefa), Wyszobór (św. Stanisława Kostki), Świeszewo (pw. MB Częstochowskiej).

1-2. Gryfice – siedziba dekanatu (kościół pw. NMP) na Placu Zwycięstwa oraz parafia pw. NSPJ; 3. Brojce – rekolekcje dla szkół.

.

BROJCE (1200 mieszk) – wieś gminna w Polsce położona w powiecie gryfickim, która ma bezpośrednie połączenie autobusowe z Gryficami, Trzebiatowem i Szczecinem. Przez wioskę płynie rzeka Mołstowa oraz Brodziec i wiodą tędy dwa szlaki rowerowe. Gospodarka Brojc związana jest ściśle z rolniczo-leśnym charakterem regionu. Ziemie orne przeznaczone są pod uprawy zbóż i ziemniaków). We wsi znajduje się szkoła podstawowa z gimnazjum, piekarnia, zakład przerobu drewna (tartak) oraz zakłady produkcyjno-usługowe branży budowlanej i stolarskiej.

.

1-2. Brojce: Wyjazd na ferie zimowe i warsztaty wielkopostne; 3. Mechowo.

ŚWIESZEWO – nieduża wieś otoczona zalesionymi wzniesieniami z dodatkiem podmokłych łąk na gruntach obniżonych. Szczyci sę tym, że jest samodzielnym sołectwem, którego naczelnym organem jest zebranie wiejskie, decydujące o wyborze sołtysa. Jego działalność wspomaga rada sołecka, która liczy od 3 do 7 osób. Demokracja oddolna.

.

1. Górzyca; 2. Wicimice, środek wsi; 3. Wyszobór – Niedziela Palmowa.

.

Równina Wkrzańska

Dolny bieg Odry, przed wyjściem na Bałtyk

Równina Wkrzańska – region geograficzny, określany również nazwą Równina Policka, położony jest na zachód od ujścia Odry do Zalewu Szczecińskiego i na północ od Wzniesień Szczecińskich. Taras najwyższy w przeważającej części porośnięty jest borem sosnowym z domieszką buka i dębu.

To Puszcza Wkrzańska o powierzchni 240 km² – rzadko odwiedzany zakątek Polski. Występują tu także torfowiska. Na skraju Puszczy Wkrzańskiej znajduje się płytkie jezioro Świdwie (powierzchnia 0,45 km²), otoczone dużym obszarem terenów podmodkłych z bujną roślinnością wodną. Całość jest chronionym rezerwatem, w którym przebywają łabędzie, żurawie i ponad 120 innych gatunków. Główne miastem regionu są Police. Na północnym krańcu równiny znajduje się Nowe Warpno, a w miejscu gdzie Odra wpływa do zalewu, ulokowana jest duża wioska Trzebież i port.

1. Puszcza Wkrzańska zimą; 2-3. Wycieczka szkolna i podglądanie ptaków z wieży obserwacyjnej przy jeziorze Świdno.

.

7 Dekanat POLICE / 7 parafii

POLICE – miasto i port morsko-rzeczny na końcowym odcinku Odry (piąty w Polsce pod względem przeładunku). Miasto jest otoczone Puszczą Wkrzańską, a w jego granicach administracyjnych znajduje się 6 wysp. Nazwa Polic pochodzi od słowa “pole” a w liczbie mnogiej są to police. Na początku swej historii było to osiedle rybacko-rolnicze, w latach 1249–1254 stanowiło własność rycerza Bartłomieja z Polic. Ilustracja z lewej strony: Kościół św. Kazimierza, siedziba dekanatu Police.

Police – Stare Miasto i osiedle “Chemik”

W 1938 r. zbudowana została wielka fabryka benzyny syntetycznej Hydrierwerke Pölitz. Fabryka miała ogromne znaczenie dla przemysłu wojennego III Rzeszy. Na terenie fabryki założono filię obozu koncentracyjnego Stutthof, a przy produkcji pracowało około 30.000 robotników przymusowych różnych narodowości (m.in. Polacy, Jugosłowianie, Francuzi, Belgowie). 26 kwietnia 1945 r. miasto zostało zdobyte 26 kwietnia 1945 przez wojska 2-go Frontu Białoruskiego (321 dywizja piechoty i 116 Korpus Armijny 2-giej Armii Uderzeniowej) przy udziale batalionów Wojska Polskiego.

W 1964 r. rozminowano teren na północ od Starego Miasta i rozpoczęto budowę azotowo-fosforowych zakładów nawozów sztucznych, uruchomionych w 1969 r. Na skutek uprzemysłowienia, w latach 1970-tych nastąpił szybki wzrost liczby mieszkańców Polic. Nowa dzielnica nazywała się Chemik a do dzisiaj w mieście dział Chemik Police – wielosekcyjny klub sportowy Chemik-Police. Wśród wydarzeń kulturalnych najdłuższą tradycję mają Dni Polic – Dni Chemika organizowane wiosną z bogatym programem rozrywkowym oraz festiwalem Cecyliada. Nazwa pochodzi od imienia Cecylii z Rzymu, patronki muzyki sakralnej – męczennicy pierwszych wieków, świętej Kościoła katolickiego i prawosławnego.

.

1. Niekłończyca; 2-3. Nowe Warpno: Aleja Żeglarzy i kościół parafialny

NOWE WARPNO – małe miasto, zwane perłą Zalewu Szczecińskiego, siedziba gminy miejsko-wiejskiej. Prawa miejskie uzyskało już pod koniec XIII wieku jako średniowieczna osada. Położony jest na półwyspie pomiędzy Zalewem Szczecińskim i Jeziorem Nowowarpieńskim. Osada uzyskała prawa miejskie już pod koniec XIII wieku. Nie ma tam przemysłu i gospodarka opiera się na rybołówstwie i sprzedaży ryb. Obecnie miasteczko jest małym ośrodkiem turystycznym i lokalnym ośrodkiem kultury; jest też kilka sklepów spożywczych i przemysłowych. W miasteczku znajduje się kemping oraz kilka gospodarstw agroturystycznych, a na południowym brzegu półwyspu znajduje się plaża.

.

Nowe Warpno : 1. Przystań jachtowa; 2. Fragment Alei Żeglarzy; 3. Kościół na tle panoramy miasta.

Parafie Dekanatu Police: Niekłończyca (pw. Narodzenia NMP); Nowe Warpno (Wniebowzięcia NMP); Tanowo (pw. Najśw. Serca Pana Jezusa), Trzebież (pw. Podwyższenia Krzyża) i Police (3 parafie: Niepokalanego Poczęcia NMP, św. Kazimierza oraz św. Apostołów Piotra i Pawła).

.

1 Tanowo, budowa nowego kościoła; 2-3. Parafia w Trzebieży: Jubileusz 25-lecia parafialnego koła Caritas i kościoł pw. NSPJ..

TRZEBIEŻ wieś położona przy Dolnej Odrze, na skraju Puszczy Wkrzańskiej. Jest to największy polski port nad Zalewem Szczecińskim, tędy przebiega tor wodny Świnoujście–Szczecin. W czasie II wojny światowej Niemcy zorganizowali tu przejściowy obóz dla polskich robotników przymusowych. Trzebież została zajęta 27 kwietnia 1945 r. przez wojska radzieckie i polskie, a następnie przekazana pod administrację polską. W 1946 powstał tu Zarząd Lasów Zaodrzańskich, przekształcony później w Nadleśnictwo Trzebież. Do 1948 r. uruchomiono ponownie port, stocznie, tartak, powstała spółdzielnia rybacka „Certa”. Osada zaczęła się rozwijać dynamicznie. Największy rozkwit Trzebieży przypada na lata 1970-te. W sezonie letnim Trzebież pełni funkcję wczasowo-wypoczynkową. Mieszczą się tutaj liczne kolonie dla młodzieży. Nad zalewem w Trzebieży stanął pomnik podróżnika Aleksandra Doby (1946-1921) , który jako pierwszy na świecie przepłynął kajakiem przez Atlantyk.

1. Rejsy wycieczkowe po Zalewie Szczecińskim są bardzo popularne; 2. Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Policach.

.

Wzniesienia Szczecińskie

Park Brodowski w północnej części Szczecina – ulubione miejsce spacerów

WZNIESIENIA SZCZECIŃSKIE – mezoregion rozciągający się na zachodnim brzegu Odry – od Polic na północy do okolic Kołbaskowa na południu. Na Wzniesieniach Szczecińskich znajduje się większość lewobrzeżnych osiedli Szczecina. Część północna Wzniesień Szczecińskich jest porośnięta lasami Puszczy Wkrzańskiej. Natomiast w pozostałej części regionu wyróżnia się dwa kompleksy wzgórz: Wzgórza Warszewskie i Wał Stobniański, nazywany też Wałem Bezleśnym – rozciągającym się na długości 15 km, w kierunku płd-zach od centrum Szczecina.

Wzgórza Warszewskie swoją nazwę wzięły od Warszewa – dawnej wsi, obecnie osiedla w granicach Szczecina. Wyróżniają się one spośród niżej położonych terenów. Ze wszystkich stron kończą się stromymi krawędziami, porozcinanymi przez głębokie doliny strumieni. Są tu również niewielkie jeziorka, a na południowo-zachodnim pograniczu Wzgórz Warszewskich znajduje się Jezioro Głębokie, chętnie odwiedzane przez mieszkańców Szczecina. Wzgórza niezarośnięte stanowią świetne widoki na panoramę Szczecina, Odrę, Zalew Szczeciński, Jezioro Dąbie i Równinę Goleniowską.

.

8-14. SZCZECIN – 7 dekanatów

Wały Chrobrego i archikatedra św. Jakuba Apostoła w Szczecinie

Szczecin jest położony nad Odrą i jeziorem Dąbie. Jest stolicą województwa i największym miastem w płn-zachodniej części kraju. Pierwsza osada powstała już w VII-VI wieku p.n.e. – w okresie kultury łużyckiej. W roku 967 roku Mieszko I przyłączył Pomorze wraz ze Szczecinem do Polski, a do ok. 1007 r. Szczecin znajdował się pod zwierzchnictwem Bolesława Chrobrego.

Z dziejów najnowszych – już kilka lat przed wybuchem II wojny światowej Szczecin stał się jednym ze strategicznych ośrodków przemysłowych III Rzeszy. Gospodarka miasta zostaje podporządkowana potrzebom militarnym hitlerowskich Niemiec. Produkowano m.in. amunicję, składano karabity typu “mauser 98k” używając tysiące przymusowych robotników z Polski oraz kilku innych państw i umieszcono ich w 135 obozach (Arbeit Kommando). Ponadto w Peenemünde (ok. 100 kilometrów na płn-zach od Szczecina) przeprowadzano doświadczenia z latającymi bombami V1 i pociskami rakietowymi V2.

Z tego względu miasto było wielokrotnie bombardowane prze lotnictwo brytyjskie i amerykańskie. Przeprowadzano naloty dywanowe, szczególnie na rejon dzielnic przemysłowych nad Odrą oraz na Stare Miasto. W połowie marca 1945 trwały ciężkie walki o wschodnie dzielnice Szczecina. Uczestniczyły w nich m.in. oddziały 2 armii pancernej gwardii I Frontu Białoruskiego i 1-wsza Samodzielna Brygada Moździerzy 1. Armii Wojska Polskiego. 20 marca Niemcy ogłosili miasto twierdzą, zaminowanli port i zniszczyli mosty na Odrze. W dalszych bojach – przy forsowaniu Odry oraz zajmowaniu lewobrzeżnego Szczecina brały dodatkowo udział wojska 2. Frontu Białoruskiego (polegli w walkach zostali pochowani w Szczecinie, a nad ich kwaterami stanął Pomnik Braterstwa Broni).

Pomnik Czynu Polaków w Szczecinie

Po wojnie Szczecin stał się ośrodkiem ekonomicznym regionu i miejscem wielu zakładów związanych z gospodarką morską (np. Stocznia Szczecińska, Polska Żegluga Morska i kilkadziesiąt innych). Odbudowano port morski, stocznie remontowe, jachtowe oraz żeglugi morskiej, w których pracowało ponad 100 tysięcy osób.

W nawiązaniu do rybołóstwa. Na wspomnienie, gdy polska marynarka handlowa była potęgą, a nasze trawlery (duże statki rybackie – przetwórnie i zamrażalnie produkowane w polskich stoczniach) łowiły tony ryb na morzach i oceanach – dziś pozostała najbardziej znana potrawa ze Szczecina. To popularny w całej Polsce PAPRYKARZ SZCZECIŃSKI, który jest typowym dodatkiem do kanapek. Składa się z rybiego mięsa, ryżu, cebuli, koncentratu pomidorowego, oleju roślinnego, dodatku różnych przypraw i soli.

.

Miejskie dekanaty i parafie

Procesja Bożego Ciała i szopka Bożonarodzeniowa w szczecińskich parafiach

Archidiecezja Szczecińsko-Kamieniecka należy do najmłodszych, gdyż została ustanowiona dopiero w roku 1992. W Szczecinie i usytuowanych w pobliżu wsiach istnieje 46 parafii przydzielonych do siedmiu miejskich dekanatów. Poczynając od północnej części miasta, znajdują się one w następujących dzielnicach: Żelichowa, Niebuszewo, Śródmieście, Pogodno, Pomorzany, Dąbie i Słoneczne. Nawet krótkie ich przedstawienie przekraczałoby ramy tego artykułu, dlatego ograniczymy się do kilku parafii reprezentującej poszczególne diakonaty.

Dekanat Szczecin – Żelechowa. 1. GOLĘCINO roraty czyli pierwsza Msza św. w poranek wielkanocny; 2. Pierwsza Komunia – parafia Najświętszego Zbawiciela w NIEBUSZEWIE; 3. Festyn rodzinny w parafii Chrystusa Króla, SKOLWIN.

Różnorodność architektury sakralnej jest bardzo bogata, szczególnie interesująco przedstawiają się kościoły budowane w ostatnim półwieczu. Ale najciekawsze jest życie poszczególnych parafii, a pomysłowość w organizowaniu różnych uroczystości religijnych, festynow czy jubileuszy – jest zdumiewająca. Trzeba być krótkowidzem lub zaciekłym ignorantem aby nie dostrzec pożytecznej roli, jaką odgrywają instytucje Kościoła w budowaniu więzi społecznych. Ilość takich inicjatyw i akacji jest bardzo duża, nawet na przykładzie archidiecezji szczecińskiej. Z braku miejsca, nadmienimy tylko niektóre w nadziei, że posłużą one jako przykład warty naśladowania (a może nawet ulepszenia) – stosownie do lokalnych możliwości.

1. Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w PILCHOWIE (dekanat Szczecin-Niebuszewo); 2. Obraz MB Wspomożenia Wiernych, patronki parafii BĘDARGOWO w dekanacie Szczecin-Pogodno; 3. Numizmatyczna gablota okolicznościowych monet i medalionów jako część wystawy podczas festynu w parafii BERZRZECZE (dekanat Szczecin-Pogodno).

.

1-2. (Dekanat Szczecin-Pomorzany): Koncert kolęd i pastorałek w PRZECŁAWIE; Zajęcia z modelarstwa przy Oratorium parafii MB Różańcowej w GUMIENICACH; 3. Dekanat Szczecin-Dąbie : RURZYCA, rekolekcje na nartach zorganizowane przez parafię pw. Niepokalanego Poczęcia NMP.

Przy parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Załomiu (także dekanat Szczecin-Dąbie) działa Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, które urządziło świetlicę środowiskową. Odbywają się w niej zajęcia socjoterapeutyczne, zajęcia korekcyjne i kompensacyjne. Młodzież i dzieci uzyskują tam pomoc w nauce, opiekę socjalną i dożywianie. W ramach organizacji czasu wolnego stymuluje się rozwój zainteresowań a także prowadzenie pożytecznych zabaw i zajęć sportowych.

Dekanat Szczecin-Słoneczne : 1. Parafia św. Jadwigi Królowej i festyn « Morze atrakcji » ; 2-3. Ogromną popularnością cieszy się żywa szopka organizowana tradycyjnie przez parafię w Zydowcach (południowa część Szczecina). Aby ją przygotować przed świętami Bożego Narodzenia, wymaga to wiele pracy. Ale chętnych nie brakuje.

*

Kwiaty magnolii

Chociaż tradycyjny dla miasta przemysł stoczniowy podupadł tak samo, jak i współpracujące z nim zakłady, to Szczecin stanowi nadal ważne centrum akademickie i kulturalne. Zawsze odgrywał on ważną rolę (opera i operetka, teatry i muzea) na kulturalnej mapie Polski. Wkrótce po wojnie w Szczecinie zamieszkał ulubiony poeta Polaków – Konstanty I. GAŁCZYŃSKI. Miastu nad Dolną Odrą poświęcił ten wiersz w roku 1948, z okazji 1000-go numeru “Kuriera Szczecińskiego” :

SZCZECIN Tutaj mój port, tu słońce mam na czole i dom i sad i kota – nie do wiary! Natalia na werandzie Kira w szkole. A babci wchodzą sny pod okulary. Nad klombem ptaka cień przefrunął modry. Grzmi w rękopisie moim epopeja. Dobrze mi tu. I wieje wiatr od Odry, odurzający i zwycięski jak nadzieja.

.

Park Gałczyńskiego i kwitnące magnolie – wiosenny symbol Szczecina

Na pamiątkę miasto poświęciło wielkiemu poecie park i rzeźbę zaczarowanej dorożki (tytuł jednego z popularnych wierszy Gałczyńskiego). W roku 1964 wodowano statek M/S Gałczyński a jego matką chrzestną była żona poety, Natalia.

Największą biblioteką Szczecina jest Książnica Pomorska posiadająca w swych zbiorach ok. półtora miliona książek oraz innych materiałów. Jedną z sal tego obiektu dedykowano Gałczyńskiemu z wielkim malowidłem zaczarowanej dorożki na ścianie. Książnica ma 35 filii we wszystkich częściach miasta, organizując wiele spotkań i wystaw. Jak chodzi o bogactwo regionalnej kultury, to można wspomnieć Szczeciński Klub Esperantystów organizujący spotkania i promocję polskiej literatury w skali międzynarodowej. Latem odbywały się w Międzyzdrojach wczasy, w których uczestniczyli goście z różnych krajów. Motorem tych akcji była radosna i pełna entuzjazmu p. Stefania Palica z grupą przyjaciół.

.

Równina Goleniowska

Wypas koni na Równinie Goleniowskiej i fragment puszczy o takiej samej nazwie.

Położona jest na wschód od jeziora Dąbie i Zalewu Szczecińskiego. Większość obszaru tej równiny jest porośnięta lasami Puszczy Goleniowskiej, borami sosnowymi, przystosowanymi do trudnych warunków glebowych. Pozostałe 20% stanowią drzewa liściaste – głównie buk i olsza czarna. W położonych najniżej miejscach podmokłych występują zbiorowiska łęgowe, nieco wyżej rosną podmokłe lasy olszynowe. Miejscami spotyka się też inne gatunki drzew oraz krzewy takie jak: czeremcha, jarzębina, leszczyna, głóg, malina, jeżyna i kalina. W południowej części znajdują się liczne torfowiska leśne i łąkowe, dalej na północ eksploatuje się piaski i żwiry. Głównym i jedynym miastem jest Goleniów.

.

15 Dekanat GOLENIÓW /7 parafii

Centrum Goleniowa i plac Mieszka, kościół św. Katarzyny

Goleniów – miasto położone nad rzeką Iną, na Pobrzeżu Szczecińskim, na skraju Puszczy Goleniowskiej. Przez miasto przepływa jedna z najdłuższych rzek Pomorza Zachodniego – Ina.

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Goleniowa sięgają jeszcze dawnej ery, natomiast piewsze źródła pisane pochodzą z XIII wieku. Szwedzi opanowali miasto w okresie tzw. “potopu” (wiek XVI) a następnie sprzedali je Brandenburgii. Przed rozbiorami swoje panowanie rozpoczęły tam Prusy a następnie III-cia Rzesza – do marca 1945 roku. Kiedy upadły ostatnie gniazda oporu hitlerowców na Wale Pomorskim, wojska 1-go i 2-go Frotnu Białoruskiego zbliżały się do Szczecina.

Stare mury, nowa dzielnica i kościół św. Jerzego w Goleniowie

7 marca 1945, po trzydniowych walkach oddziały 2 armii pancernej i 3 armii uderzeniowej zdobyły Goleniów. Miasto przekazano Polsce i w okresie PRL budowano w Policach nowe szkoły, domy kultury, parki, osiedla mieszkaniowe, dworzec kolejowy i port lotniczy. Rozwój miasta i regionu opierał się głównie na przemyśle drzewnym. Później powstały zakłady odzieżowe, fabryka opakowań blaszanych i wytwórnia prefabrykatów budowlanych, a po roku – 1989 usługi i drobny przemysł. Głównym animatorem kultury w mieście jest Goleniowski Dom Kultury, przy którym działa m.in. Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Goleniowskiej „Ina”.

1. Lipa “Anna” 450-letni pomnik przyrody w Kliniskach; 2. Taki ładny herb Stepnicy pokazuje położenie tej gminy na prawym brzegu Odry, gdzie rzeka wpływa do Zalewu Szczecińskiego; 3. Stepnica, hodowla bydła mięsnego.

Parafie w Dekanacie Goleniów: Borzysławiec (pw. św. Ap. Piotra i Pawła + kościół filialny: Komarowo); Krępsko (pw. MB Królowej Polski), Mosty (pw. MB Gromnicznej) + Kościoły filialne: Danowo i Maciejewo; Stepnica (pw. św. Jacka); Goleniów (3 parafie: św. Jerzego, św. Katarzyny + kościoły filialne – Glewice, Marszewo i Niewiadowo oraz parafia MB Nieustającej Pomocy – Szpital w Goleniowie).

1. Borzysławiec; 2. Krępsko; 3. Mosty.

.

Równina Nowogardzka

1. Pole i widok na rezerwat ; 2. Pętla wokół Jeziora Nowogardzkiego

Nazwa równiny pochodzi od miasta Nowogard, który jest głównym miastem tego regionu. Krajobrazy typowe dla wysoczyzny morenowej, liczne pagórki i wzniesienia dochodzą do 90 m npm. Region jest pocięty kilkoma niewielkimi rzekami, a w środkowej części tej równiny znajduje się skupisko jezior. Tereny leśne są niewielkie, luźno porozrzucane na uprawnych polach. Zwarty obszar lasów jest tylko na wschodzie tego regionu, w pobliżu Puszczy Goleniowskiej.

.

16 Dekanat MASZEWO /8 parafii

W granicach Maszewa znajdują się dwa małe jeziora, przez które przepływa rzeka Leśnica, wpadająca do Jeziora Maszewskiego. Na terenie miasteczka jest park spacerowo-wypoczynkowy, a wzdłuż Leśnicy usytuowana jest ścieżka przyrodniczo-edukacyjna „Dolina rzeki Leśnicy”. 7 marca 1945 Maszewo uwolniły wojska radzieckie, ale podczas walk miasto uległo dużym zniszczeniom. Po wojnie wybudowano ośrodek zdrowia, dom kultury, powstała betoniarnia, zakład liczników elektrycznych, drobny przemysł spożywczy i odlewnia żelaza.

.

1. Jezioro Maszewskie – plaża i przystań na łódki; 2. Kościół parafialny w Maszewie.

Bielice (Wojciecha BM); Jenikowo (św. Józefa Oblubieńca NMP); Maszewo (MB Częstochowskiej); Osina (pw. Niepokalanego Poczęcia NMP); Parlino (pw. Miłosierdzia Bożego); Poczernin (św. Michała Archanioła); Przemocze (MB Królowej Korony Polskiej); Rożnowo Nowogardzkie (św. Antoniego).

1. Rożnowo Nowogardzkie; 2. Bielice; 3. Osina.

OSINA to wieś gminna w dolinie rzeki Stopnicy, na terenie urozmaiconym pagórkami, wśród pól i zagajników. Natomiast w Poczerninie, z inicjatywy księdza Andrzeja Trojanowskiego, powstaje pierwszy w Polsce ośrodek pomocy dla osób szukających uwolnienia spod przemocy złego ducha.

Boże Narodzenie w Parlinie

.

17 Dekanat NOWOGARD /8 parafii

Dworzec kolejowy i nowe budownictwo w Nowogardzie

NOWOGARD – położony jest na wschodnim skraju Puszczy Goleniowskiej, nad Jeziorem Nowogardzkim, 56 km od Bałtyku. W X wieku, niedaleko tego miejsca znajdowała się osada rybacko-rolnicza, a przy niej gród. W czasie wojen toczonych przez Prusy miasto poważnie ucierpiało. W 1807 roku miasto zostało zajęte przez wojska napoleońskie.

Podczas II-giej wojny światowej istniało w Nowogardzie ponad 6 obozów jenieckich, głównie dla Francuzów i kilkuset Afrykanów. Tuż przed opuszczeniem miasta Niemcy zamordowali 40 jeńców na terenie późniejszej składnicy złomu. W 1945 miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie, doznając ciężkich zniszczeń. Nowogard został zdobyty nocą 4 marca 1945 r. przez 12 Gwardyjski Korpus Pancerny I Frontu Białoruskiego oraz oddziały WP (I Dywizja im. T. Kościuszki oraz 3 Berliński Pułk Piechoty). W walkach o Nowogard i na przedpolach miasta zginęło 62 polskich żołnierzy.

Największą atrakcją turystyczną Nowogardu jest sięgające centrum miasta Jezioro Nowogardzkie. W pobliżu jeziora znajduje się miejski dom Kultury, gdzie odbywają się różne imprezy, m.in. festiwal filmów przyrodniczych imieniem Macieja Łukowskiego (1947-1990). Łukowski podczas krótkiego życie wyreżyserował ponad 20 filmów, a jeden z nich poświęcił pionierowi fotografii i filmów o polskiej przyrodzie – Włodzimierzowi Puchalskiemu.

.

1. Nowogard, parafia MB Fatimskiej; 2. Św. Klara – patronka kościoła w Dobrej; 3. Dobra, fragment starego miasta.

Miasteczko DOBRA leży na pograniczu Wysoczyzny Łobeskiej i Pojezierza Ińskiego. Znane jest w okolicy przez ciekawe jarmarki. Działa tam gminno-miejski klub piłkarski “Sarmata”.

Parafie Dekanatu Nowogard: Dobra (św. Klary); Długołęka (św. Anny); Strzelewo (pw. św. Sylwestra); Wierzbięcin (pw. Niep. Poczęcia NMP); Żabowo (pw. MB Różańcowej); Nowogard (3 parafie: Wniebowzięcia NMP, św. Rafała Kalinowskiego, MB Fatimskiej).

1. Długołęka; 2. Wierzbięcin; 3. Żabowo.

.

Wyżyna Łobeska

18 Dekanat RESKO

Resko usytuowane jest na pograniczu Równiny Gryfickiej i Wysoczyzny Łobeskiej. Ośrodek usługowy dla rolnictwa, drobny przemysł spożywczy i drzewny. W 1945 r. miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 armii uderzeniowej I-go Frontu Białoruskiego, a następnie przekazane Polsce. Zniszczenia wojenne w centrum miasta sięgały 60%. Nastąpiła odbudowa i rozbudowa miasta, powstały nowe budynki użyteczności publicznej.

.

1-2. Resko – kosciół i herb z falami Regi przepływajacej przez miasto; 3. Płoty, ołtarz w kosciele Przemienienia Pańskiego.

Płoty (Parafia Przemienienia Pańskiego); Radowo Małe (pw. MB Szkaplerznej); Radowo Wielkie (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa); Resko (Niepokalanego Poczęcia NMP); Starogard (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa).

.

19 Dekanat ŁOBEZ

Łobez: 1. Pomnik z napisem “Byliśmy – Jesteśmy – Bedziemy”; 2. Tablica poświęcona poległym żołnierzom; 3. Mała elektrownia wodna

ŁOBEZ – miasto położone nad rzeką Regą, ok. 70 km od Morza Bałtyckiego. W 1945 r. miasto zostało dotkliwie zniszczone po ostrzale artyleryjskim z Suliszewic i nocnych walkach z rezerwowymi formacjami Hitlerjugend. Przeciw nim wystąpiły grupy Polaków i kilku innych narodowości (m.in. Rosjan, Serbów i Francuzów), którzy zbiegli z okolicznych obozów jenieckich lub miejsc pracy przymusowej. Oddziały Armii Pancernej I-go Frontu Białoruskiego wkroczyły do miasta 3 marca 1945, a z nimi weszli żołnierze polscy z 43 Pułku Artylerii Lekkiej. Ziemia łobeska została stopniowo zasiedlona przez żołnierzy i jeńców wojennych (LWP, WP i 65 żołnierzy Armii Andersa, robotników przymusowych ocalonych z obozów niemieckich, repatriantów, sybiraków i rzesze osadników z terenów byłej II RP. W części miasta Świętoborzec działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Państwowe Stado Reprodukcji Koni.

1. Bełczna; 2. Herb Węgorzyna; 3. Runowo.

Bełczna (pw. św. Ap. Piotra i Pawła); Mieszewo (św. Józefa Oblubieńca NMP); Runowo (św. Tomasza Apostaty); Runowo Pomorskie (MB Królowej Polski); Sielsko (św. Jana Chrzciciela); Węgorzyno (Wniebowzięcia NMP); Zajezierze (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa); Łobez (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa).

.

Pojezierze Ińskie

20 Dekanat IŃSKO

Miasteczko Ińsko położone jest nad jeziorem o tej samej nazwie, na terenie Pojezierza Ińskiego. A wszystko bierze swe nazwy od rzeki Iny, prawego dopływu Odry o dług. 126 km. Region turystyczny z licznymi jeziorami i urozmaiconą rzeźbą terenu ze wzgórzami morenowymi i dolinami rzek. W 1981 r. w centralnej części regionu utworzono Iński Park Krajobrazowy. Zanim przyszła “transformacja” rozwinął się tam przemysł budowlany i drzewny oraz działało gospodarstwo rybne.

1. Storkowo; 2. Chociwel, herb miasta; 3. Ińsko.

Parafie w Dekanacie Ińsko: Chociwel (pw. MM Bolesnej); Długie (pw. św. Anny); Ińsko (pw. św. Józefa Oblub. NMP); Kania (pw. św. Stanisława Kostki); Storkowo (pw. MB Różańcowej).

Na Pojezierzu Ińskim znajduje się też miasto Chociwel, nad rzeką Krąpiel i jeziorem Starzyca o charakterystycznym półksiężycowym kształcie. 3 marca 1945 roku miasto zdobyły oddziały 61 armii oraz 2 armii pancernej I-go Frontu Białoruskiego. Na cześć poległych podczas walk o miasto odsłonięto pomnik.

.

.

Puszcza Bukowa

Puszcza Bukowa stanowi zwarty kompleks żyznych lasów liściatych, w tym starych drzewostanów buka. Teren usytuowany na wzgórzach, z licznymi wąwozami, żródłami strumieni i pomnikami przyrody. Puszcza jest częścią Szczecińskiego Parku Krajobrazowego.

21 Dekanat KOŁBACZ

Kołbacz jest osadą w pobliżu jez. Miedwie. Rozwój wsi związany jest z założeniem Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki. W latach 1970-1976 wybudowano nowoczesny ośrodek rolniczy i uruchomiono na włoskiej licencji fermę zwierząt domowych, w której pracę znalazła duża część mieszkańców.

.

Oryginalne herby gmin: Stare Czarnowo (przypomina skrzyżowanie biskupiego pastorału z żaglami na łodzi) i Kobylanka (z prawej strony ryba sieja, jej podgatunek żyjący tylko w jez. Miedwie); Po śroku: Kołbacz – dawny klasztor cystersów, obecnie kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Parafie na terenie Dekanatu Kołbacz. Bielice (MB Królowej Polski); Kobylanka (św. Antoniego i bł. Stefana Kardynała Wyszyńskiego); Kołbacz (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa); Reptowo (Wniebowzięcia NMP); Ryszewko (Wniebowzięcia NMP); Stare Czarnowo (MB Wspomożenia Wiernych); Żabów (św. Jana Chrzciciela).

.

1. Bielice; 2. Kobylanka, pierwsze w Polsce sanktuarium Bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego.

.

Raptowo – procesja Bożego Ciała

nowu szczuje na leśników za usuwanie starych drzew, przemilczając fakt odnawiania zrębów młodymi sadzonkami. “Ekolodzy” twierdzą, że drzew nie powinno się zabijać.

.

Równina Wełtyńska

Równina Wełtyńska jest falistą i pagórkowatą wysoczyzną z płaskimi równinami, zagłębieniami i dolinami. Położona na wschód od Dolnej Odry i na południe od Puszczy Bukowej. Część wschodnia bezleśna o charakterze rolniczym. Część zachodnia o większej lesistości, z urozmaiconym krajobrazem i z kilkoma jeziorami.

22 Dekanat GRYFINO

1. Gryfino; 2. Wełtyń – obraz MB Różańcowej; 3. Widuchowo.

Parafie: Chwarstnica (pw. Świętej Trójcy); Gardno (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa); Gryfino (2 parafie: pw. Narodzenia NMP i Niepokalanego Serca NMP); Pniewo (św. Ojca Pio); Wełtyń (MB Różańcowej); Widuchowa (pw. NSPJ); Żabnica (św. Jana Marii Vianney’a).

.

1. Chwarstnica; 2. Uroczystość I-wszej Komunii w Pniewie.

W marcu 1945 okolice Gryfina stały się polem zaciętych bitew. Przez 18 dni toczyły się walki o most na Odrze. Stało się tak, gdyż Niemcy zamienili Gryfino w twierdzę i zniszczenia zabudowy sięgnęły 70%. Już we wrześniu 1945 r. pracę rozpoczęły szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcące nr 1.

.

Największą atrakcją przyrodniczą regionu jest Krzywy Las, widoczny u góry – na powyższej mapce.

W marcu 1945 okolice Gryfina stały się polem zaciętych bitew. Przez 18 dni toczyły się walki o most na Odrze. Stało się tak, gdyż Niemcy zamienili Gryfino w twierdzę i zniszczenia zabudowy sięgnęły 70%. Już we wrześniu 1945 r. pracę rozpoczęły szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcące nr 1. Między rozwidleniem Odry (na tzw. “Międzyodrzu”) w połowie lat 1970-tych wybudowano dużą elektrownię “Dolna Odra”. W roku poprzedzającym budowę elektrowni Gryfino liczyło 6,5 tysiąca mieszkańców. Dla pracowników elektrowni powstało nowe, duże osiedle – „Górny Taras”. W chwili oddania pierwszego bloku energetycznego miasto osiągnęło już 10 tysięcy, a w pięć lat później ponad 15 tysięcy mieszkańców i nadal się rozwijało.

.

23 Dekanat BANIE

1. Krzywin; 2. Lubicz; 3.Tetyń.

Parafie: Banie (MB Wspomożenia Wiernych); Grzybno (św. Antoniego); Kozielice (św. Stanisława BM); Krzywin (Niepokalanego Serca NMP); Lubanowo (pw. Chrystusa Króla); Lubicz (św. Judy Tadeusza); Swobnica (św. Kazimierza); Tetyń (MB Królowej Polski).

1. Banie, plaża przy jez. Dłużec; 2. Zespół Szkół Rolniczych w Grzybnie.

Banie to wieś (dawniej samodzielne miasto), położona nad rzeką Tywą i jeziorem Dłużec, pomiędzy jeziorami Dłużec (Długie Bańskie) i Jeziorem Mostowym. Zabytkiem chronnionym jest zespół dworski we wsi Grzybno, w którym znajduje się Zespół Szkół Rolniczych, pracownie szkolne oraz Izba Regionalna i eksponaty związane z kulturą wsi. Przy szkole działa zespół pieśni i tańca “Chabry”. W skład dworu wchodzi także park, gdzie umieszczono głaz upamiętniający 50-lecie szkoły.

.

.

Równina Pyrzycka

.

24-25 Dekanat STARGARD SZCZECIŃSKI

Przez Stargard płynie Ina, prawy dopływ Odry

W Stargardzie już od 1939 powstał duży niemiecki obóz dla jeńców wojennych. 5-go marca 1945 Stargard został zajęty przez żołnierzy 61 armii oraz 2 armii pancernej I-go Frontu Białoruskiego. Miasto doznało bardzo ciężkich zniszczeń, a jego zabytkowa część spłonęła całkowicie. Dla upamiętnienia poległych w walce o miasto kolegów żołnierze radzieccy jeszcze w 1945 roku wybudowali pomnik na pl. Zwycięstwa. Mimo ogromnej skali zniszczeń udało się zreorganizować gospodarkę miasta i dokonać jego częściowej odbudowy. Już 1 września 1945 otwarto tu pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące. Uruchomiono liczne zakłady przemysłowe.

alce o miasto kolegów żołnierze radzieccy jeszcze w 1945 roku wybudowali pomnik na pl. Zwycięstwa. Mimo ogromnej skali zniszczeń udało się zreorganizować gospodarkę miasta i dokonać jego częściowej odbudowy. Już 1 września 1945 otwarto tu pierwsze po wojnie na Pomorzu liceum ogólnokształcące. Uruchomiono liczne zakłady przemysłowe.

.

1. Gogolewo; 2. Kościół świętych Piotra i Pawła w Grzędzicach.

Parafie Dekanatu Stargard: Gogolewo (MB Częstochowskiej); Grzędzice (św. Apostołów Piotra i Pawła); Kolin (pw. Przemienienia Pańskiego); Krąpiel (św. Maksymiliana Marii Kolbego); Pęzino (pw. Wniebowzięcia NMP); Rzeplino (pw. MB Różańcowej); Stara Dąbrowa (św. Józefa); Witkowo Pierwsze (pw. Zwiastowania Pańskiego); Stargard Szczeciński (8 parafii).

.

26 Dekanat PYRZYCE

Brzesko (pw. Narodzenia NMP); Pyrzyce (św. Ottona przy kościele Wniebowzięcia NMP); Pyrzyce (MB Bolesnej); Stary Przylep (św. Michała Archanioła); Warnice (NMP Matki Kościoła); Żuków (pw. św. Trójcy).

27 Dekanat SUCHAŃ

Pierwsi repatrianci z Kresów osiedlili się tutaj już w kwietniu 1945 roku, miesiąc po wyzwoleniu Suchania przez wojska radzieckie, choć miasto podczas walk zostało zniszczone w 50%. Szkołę polską uruchomiono w dniu 25 maja 1945 roku. W roku 1954 wybudowano nowy budynek szkoły. Miasteczko położone jest wśród urodzajnych pól (czarne ziemie), dobrze rozwiniętym rolnictwem (pszenica, buraki cukrowe) i niewielką rzeką Ręczycą.

.

1. Wapnica; 2. Marianowo; 3. Dobrzany.

Parafie należące do Dziekanatu Suchań: Barzkowice (pw. śś Apostołów Piotra i Pawła) + kościół filialny Golina, kościół filialny Sulino i kościół filialny Brudzewice; Dobrzany (pw. św. Michała Archanioła) + kościół filialny Ognica, kościół filialny Bytowo, kościół filialny Krzemień, kościół filialny Szadzko, kościół filialny Odargowo i kościół filialny Kępno; Marianowo (pw. Niepokalanego Poczęcia NMP) + kościoły filialne: Czarnkowo i Wiechowo); Piasecznik (pw. św. Andrzeja Boboli) + kościół filialny Sławęcin i kościół filialny Radaczewo; Wapnica (pw. św. Jana Kantego) + kościół filialny Sicko i kościół filialny Sokoliniec. Suchań (MB Nieustającej Pomocy + kościóły filialne Suchanówko, Modrzewo, Nosowo, Słodkowo, Sadłowo, Słodkówko i kościół filialny Żukowo).

W osadzie Barzkowice, na bazie PGR powstał Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. Co roku we wrześniu odbywają się Targi Rolne “AGRO-POMERANIA” impreza należy do największych tego typu w kraju. W 2013 w przeciągu trzech dni imprezę odwiedziło przeszło 130 tys. osób, a liczba wystawiających się firm i instytucji przekroczyła 900. Imprezie towarzyszy między innymi wystawa bydła, koni, drobnego inwentarza, pokazy pracy maszyn oraz inne liczne atrakcje jak doroczne Święto Dożynkowe z pokazem wieńców.

……

.

Pojezierze Myśliborskie

.

Jezioro Myśliborskie

Region między granicą Polski na Odrze i dwiema równinami: Wełtyńską (od strony północnej) oraz Gorzowską (na południu). Liczne jeziora i rzeki, dostępne dla spływów kajakowych. Najwyższe wzniesienia regionu to Wzgórza Wzgórza Krzymowskie, a punktem najniższym jest ta część doliny Odry, którą nazwano Cedyńskie Żuławy Cedyńskie.

.

28 Dekanat CHOJNA

ChoJna – kościół Świętej Trójcy

Parafie dekanatu: Brwice (św. Antoniego z Padwy); Godkowo (św. Maksymiliana Marii Kolbego); Góralice (św. Stanisława); Krajnik Górny; (św. Andrzeja Boboli); Nawodna (pw. Świętego Krzyża); Trzcińsko-Zdrój (MB Nieustającej Pomocy); Chojna (3 parafie: Najświętszego Serca Pana Jezusa, pw. Świętej Trójcy, i NMP Matki Kościoła).

1. Nawodna – kościół pw. Świętego Krzyża; 2. Chojna, herb miasta; 3. Godków – nieczynny dworzec PKP.

.

29 Dekanat CEDYNIA

Cedynia jest najdalej na zachód położonym miastem Polski. Leży na kilku wzniesieniach Wzgórz Krzymowskich. Na zachód od miasta rozciąga się obszar zwany Żuławami Cedyńskimi, gdyż miejscami opada do poziomu nieznacznej depresji. Na tym terenie już w VII–VI wieku p.n.e. powstało obronne osiedle kultury łużyckiej. W IX–XII wieku, w miejscu osiedla powstał gród miejscowych Słowian strzegący przeprawy przez Odrę na drodze łączącej Połabie z Pomorzem.

1. Centrum miasta; 2. Widok na Cedyński Park Krajobrazowy.

Ok. 960 gród został opanowany przez Mieszka I-wszy i rozbudowany jako twierdza graniczna, z tym grodem identyfikowana jest lokalizacja bitwy stoczonej w 972 roku. Pod grodem Mieszko i jego brat Czcibor stoczył zwycięską bitwę o ujście Odry z margrabią Hodonem.

.

W tysięczną rocznicę bitwy (1972), na Górze Czcibora wzniesiony został „Pomnik Polskiego Zwycięstwa nad Odrą.

.

1. Klępicz – kościół filialny w Żelichowie; 2. Moryń – wnętrze kościoła pw. Świętego Ducha; 3. Parafia Narodzenie NMP w Cedyni.

Parafie dekanatu: Cedynia (pw. Narodzenia NMP); Czachów (MB Częstochowskiej); Klępicz (św. Stanisława BM); Moryń (pw. Świętego Ducha); Siekierki (MB Królowej Pokoju).

.

Oddziały I-wszej Armii WP forsują Odrę

Na wiosnę 1945, armie hitlerowskich Niemiec umocniły swoje pozycje wzdłuż Odry i dopiero 16-go kwietnia nad ranem polska 1-wsza Dywizja Piechoty rozpoczęłą forsowanie rzeki w rejonie Siekierek, po przygotowaniu artyleryjskim. Celem było przełamanie obrony wroga i zniszczenie go w międzyrzeczu Odry i jej starej odnogi. Pod koniec dnia udało się zdobyć zachodni brzeg Odry na wysokości Gozdowic. Aby Polacy mogli wrócić na te ziemie, zwycięstwo było okupione rzeką przelanej krwi : w ciągu jednego dnia śmierć poniosło śmierć ponad 2000 polskich żołnierzy. Przez ich poświęcenie, jeszcze tego samego roku rozpoczął się napływ polskich osadników nad Odrę, głównie ze wschodnich kresów oraz z centralnej części kraju.

Cmentarz polskich żołnierzy i sanktuarium Nadodrzańskiej Królowej Pokoju w Siekierkach

.

30 Dekanat MYŚLIBÓRZ

To główne miasto regionu jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym i turystycznym. Przemysł odzieżowy, materiałów budowlanych, spożywczy, maszynowy i drzewny. Turystyka i sporty wodne (kajakarstwo i żeglarstwo). Wybudowane nowe osiedla mieszkaniowe w mieście: os. XX-lecia, Piastów, Słowiańskie i Powstańców Wielkopolskich.

1. Myślibórz – rynek i kolegiata św. Jana Chrzciciela; 2. Golenice; 3. Nowogródek Pomorski.

Parafie: Golenice (MB Królowej Polski); Kierzków (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa); Nowogródek Pomorski (MB Królowej Polski); Trzcinna (św. Józefa Oblub. NMP); Ściechów (św. Antoniego); Myślibórz (2 parafie: św. Jana Chrzciciela i pw. Świętego Krzyża).

.

31 Dekanat LIPIANY

Batowo (pw. Miłosierdzia Bożego); Krzemlin (św. Wojciecha BM); Lipiany (Wniebowzięcia NMP); Mielęcin (Nawiedzenia NMP); Mostkowo (św. Antoniego z Padwy); Sulimierz (św. Wojciecha BM).

.

32 Dekanat BARLINEK

Pełczyce, herb miasta;

Barlinek (3 parafie: św. Bonifacego, Niepokalanego Serca NMP i parafia św. Wojciecha BM; Będargowo (św. Antoniego Padewskiego + kościoły filialne: Jarosławsko, Krzynki i Przekolno); Boguszyny (pw. MB Różańcowej + kościoły filialne: Lubiana i Płotno). Jesionowo (pw. Chrystusa Króla); Pełczyce (pw. Narodzenia NMP + kościoły filialne: Bolewice, Chrapowo, Jagów, Niesporowice i Sarnik); Przelewice (pw. MB Królowej Polski); Rosiny (pw. św. Michała Archanioła).

.

Równina Gorzowska

(33)

Parafie Dekanatu MIESZKOWICE: Boleszkowice (św. Antoniego); Czelin (NMP Częstochowskiej); Mieszkowice (pw. Przemienienia Pańskiego); Troszyn (Wniebowzięcia NMP); Warnice (św. Józefa Oblub. NMP); Witnica (pw. Chrystusa Króla); Zielin (Narodzenia NMP).

1. Troszyn; 2. Witnica – prace renowacyjno-konsrwatorskie kościoła pw. Chrystusa Króla; 3. Mieszkowice.

Mieszkowice są siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Położone są nad rzeką Kurzycą i Jeziorem Mieszkowickim. Tereny na zachód od miasta porastają Lasy Mieszkowickie, zalesione głównie sosną, w mniejszości występuje dąb, buk, świerk, sporadycznie brzoza. W czasie II wojny światowej istniało tutaj „Arbeitsstelle Bärwalde” a wśród robotników przymusowych pracujących w gospodarstwach bauerów najwięcej było Polaków.

Czelin nad Odrą. W tym miejscu, 27 lutego 1945 żołnierze 6 Samodzielnego Batalionu Pontonowo-Mostowego Wojska Polskiego postawili PIERWSZY SŁUP GRANICZNY.

Mieszkowice zostały zdobyte przez oddziały radzieckie 4 lutego 1945 roku i już wiosną rozpoczęła się akcja osadnicza, początkowo obejmująca żołnierzy, następnie przesiedleńców z centralnej Polski i od końca 1945 repatriantów polskich z Kresów wschodnich. Na skutek reform ustrojowych, po 1990 roku wiele zakładów produkcyjnych uległo likwidacji. W ich miejsce rozwinęły się usługi, głównie wyprzedaż nieruchomości, hurtownie i handel detaliczny.

.

34 Dekanat DĘBNO

Cychry (pw. św. Stanisława BM); Dębno (2 parafie: MB Fatimskiej i św. Ap. Piotra i Pawła); Różańsko (św. Michała Archanioła); Sarbinowo (św. Wniebowzięcia NMP); Smolnica (pw. Narodzenia NMP).

.

Pojezierze Choszczeńskie

35 Dekanat CHOSZCZNO

Choszczno (2 parafie: Narodzenia NMP + kościół filialny: Stradzewo i parafia św. Jadwigi Królowej z kościołem filialnym – Stary Klukom; Chłopowo (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa + kościół filialny: Objezierze); Dobropole Pyrzyckie (pw. Niepokalanego Poczęcia NMP); Dolice (pw. św. Chrystusa Króla); Korytowo (pw. św. Stanisława Kostki + kościoły filialne: Rzecko i Wardyń); Krzęcin (św. Jana Chrzciciela + kościoły filialne: Granowo i Żeńsko); Raduń (pw. MB Szkaplerznej + kościół filialny: Nowy Klukom; Recz (pw. Chrystusa Króla + kościoły filialne: Pomień,Słutowo i Sulibórz); Zamęcin (pw. Niepokalanego Poczęcia NMP + kościół filialny: Nadarzyn).

.

Równina Drawska

.

36 Dekanat DRAWNO

Drawno, herb miasta;

Barnimie (pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa + kościoły filialne: Dominikowo i Zatom); Bierzwnik (pw. MB Szkaplerznej + kościoły filialne): Górzno i Kolsk; Breń (św. Józefa Oblub. NMP + kościoły filialne: Klasztorne i Łasko); Brzeziny (pw. Nawiedzenia NMP + kościół filialny: Kołki); Drawno (MB Nieustającej Pomocy + kościoły filialne: Chomętowo, Święciechów i Żółwino); Radęcin (pw. św. Ap. Piotra i Pawła); Suliszewo (pw. Świętej Trójcy + kościoły filialne: Lubieniów i Żeliszewo); Zieleniewo (pw. św. Jadwigi Śląskiej + kościoły filialne: Pławno i Rakowo).

…..

_______________

Świnoujście, Wolin, Police, Goleniów, Kamień Pomorski, Golczewo, Trzebiatów, Gryfice. Szczecin – miasto (7 dekanatów), Nowogard, Resko, Łobez. Gryfino, Maszewo, Stargard (2 dekanaty), Chojna, Cedynia, Dębno, Mieszkowice, Choszczno, Barlinek, Kołbacz, Pyrzyce, Lipiany, Banie, Myślibórz, Ińsko, Drawno, Suchań.

Miasto SZCZECIN ma 7 dekanatów.

Szczecin – Wały Chrobrego

.

Diecezjalna katedra św. Jakuba Apostoła w Szczecinie

__________

………………

Szczecin odgrywał ważną rolę na kulturalnej mapie Polski. Wkrótce po wojnie zamieszkał w nim ulubiony poeta wielu Polaków – Konstanty I. GAŁCZYŃSKI. Miastu nad Dolną Odrą poświęcił ten wiersz w roku 1948, z okazji 1000-go numeru “Kuriera Szczecińskiego” :

SZCZECIN Tutaj mój port, tu słońce mam na czole i dom i sad i kota – nie do wiary! Natalia na werandzie Kira w szkole. A babci wchodzą sny pod okulary. Nad klombem ptaka cień przefrunął modry. Grzmi w rękopisie moim epopeja. Dobrze mi tu. I wieje wiatr od Odry, odurzający i zwycięski jak nadzieja.

………………

.

Szczecińskie magnolie

Chyba nie wszyscy wiedzą, że Szczecin jest miastem magnolii. To jeden z symboli szczecińskiej wiosny. Romantycznie, delikatnie, pięknie. Można je spotkać w przydomowych ogródkach, przy urzędach, szpitalach, przedszkolach czy szkołach. W Szczecinie znajdują się też liczne skwery gdzie kwitną liczne gatunki magnolii: gwiaździste, kobus, purpurowa i podgatunki pośrednie …

Kwitnące rośliny można podziwiać w każdej dzielnicy zachodniopomorskiej metropolii. Rosną przed budynkiem Radia Szczecin, w okolicach Filharmonii oraz Wałów Chrobrego. Warto też oglądać je na placu Grunwaldzkim i al. Wojska Polskiego. Co roku to widowisko przyciąga licznych mieszkańców oraz turystów. Ten barwny czas nie trwa długo, ale widoki są niezapomniane. O mieście kwitnących magnolii taki wierszyk napisała Zofia Szydzik :

Czasie różowo-biały, coś kwieciem nad kwiaty, rozsiadł się kielichem na skromnych gałązkach; Chwilo coś przybrała drzewko w królewską szatę, by wiatrem w słońcu, jak jedwabiem potrząsać.

.

Festiwal Młodych Talentów

W kategorii zespołów pierwszą nagrodę otrzymał zespół “Niebiesko-Czarni” z Gdyni. Na historycznym zdjęciu możecie rozpoznać Helenę Majdaniec, Adę Rusowicz, Cz. Niemena, Piotra Janczerskiego i najlepszego gitarzystę tamtych czasów, Janusza Popławskiego.

Cały kraj ożywiła jedna niezapomnia impreza w Szczecinie, która wpisała się na trwałe jako najbardziej inspirujące wydarzenie muzyczne młodego pokolenia. Chodzi naturalnie o FMT – festiwal muzyczny dla utalentowanej młodzieży, zorganizowany w dwóch edycjacha w latach 1962-1963. Festiwal miał formę konkursu, którego celem było zachęcenie młodzieży do śpiewania oraz tworzenia polskich piosenek i wskazanie innych wzorców muzycznych, niż te które docierały do Polski z innych krajów.

Gwiazdy festiwalu: Karin Stanek, piękna szczecinianka Helena Majdaniec i Kasia Sobczyk.

Pierwszy festiwal trwał trzy dni, na przełomie czerwca i lipca 1962, z inicjatywy J. Nieżychowskiego – pracownika z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Imprez Artystycznych w Szczecinie oraz redakcji czasopisma „Dookoła Świata”. Eliminacje do festiwalu były wielostopniowe. Najpierw „Dookoła Świata” ogłosił konkursy na piosenkę, następnie był Turniej Młodych Talentów a we wrześniu 1961 strefowe w kilku największych miastach. Przesłuchania finalistów trwały w Szczecinie bezpośrednio przed festiwalem.

Koncert laureatuów FMT w Szczecinie

Takim sposobem, w Szczecinie swoją karierę rozpoczęli Czesław Niemen, Karin Stanek, Helena Majdaniec, Niebiesko-Czarni, Wojciech Gąssowski, Krzysztof Klenczon, Piotr Janczerski, Mira Kubasińska, Tadeusz Nalepa, Zdzisława Sośnicka czy Halina Frąckowiak. Tam wybiło źródło rzeki przebojów, które trwało przez całe dwie dekady i do dzis łączy pokolenia miłośników dobrej piosenki. Temat to szeroki, ale na tym zakończymy wzmiankę o tym muzycznym fenomenie, bo z tego wyszedłby osobny i długi artykuł.

*

Jeśli mówimy o SzczecInie, kolebce młodzieżowej muzyki, to warto wspomnieć zespół “Filipinki” który powstał z inicjatywy Jana Janikowskiego, nauczyciela muzyki w tamtejszym Technikum Handlowym. U szczytu kariery dedykowały swemu nauczycielowi piosenkę “Do widzenia profesorze” – (2:29) https://www.youtube.com/watch?v=Pxj3WiR7Pvg .

Było to jeszcze przed Festiwalem Młodych Talentów. Uzdolnione muzycznie uczennice tej szkoły zrobiły furorę kilkoma piosenkami, a pierwsza ich płyta rozeszła się w ilości ponad pół miliona. Nazwę zespołu wzięto z tytułu bardzo popularnego czasopisma. Po maturze odbyły trasy koncertowe po kraju a także w kilku krajach Europy i “Batorym” popłynęły do Ameryki Północnej. Zespół podobał się, bo dziewczynśpiewały piosenki proste w sposób naturalny bez sztucznej maniery. Dawały czasami po kilka koncertów dziennie, a śpiewanie było dla nich wspaniałą przygodą.

“Daleko od Aten” to jedna z mniej znanych piosenek w wykonaniu greckiej koleżanki zespołu, która jako małe dziecko przyjechała z rodzicami do Polski, gdy w Grecji toczyła się wojna domowa. Osiedlili się, jak wielu imigrantów greckich, w Szczecinie, a NIki uczyła się w tej samej szkole co reszta zespołu. Piosenka ma też inny tytuł – “Tu jest mój dom” – (3:40) https://www.youtube.com/watch?v=fjcuxKf9vwY . Kariera “Filipinek” nie trwała bardzo długo, ale wydano wiele płyt z lubianymi, radosnymi piosenkami. Muzykę do nich najczęściej komponował wspomniany nauczycie i kierownik grupy – J. Janikowski, a prawie wszystkie teksty napisał Włodzimierz Patuszyński.

.

W tym samym czasie powstało w Szczecinie parę zespołów wokalnych. Jednym z nich były “Berżetki” które miały zupełnie inny repertuar, oparty na pieśniach staropolskich oraz dawnych piosenkach francuskich, czeskich, rosyjskich i skandynawskich, a także na walijskich balladach. Kierownictwo nad “Berżetkami” objął Jan Szyrocki, dyrygent chóru akademickiego Politechniki Szczecińskiej. Zespół przedstawił swój koncert na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, brał udział w róznych imprezach w kraju i za granicą. Kiedyś rozgłośnia szczecińska Polskiego Radia w programie nocnym nadawała piosenki tego zespołu i byłem tak nimi zauroczony, że postanowiłem wspomnieć o tym przy najbliższej okazji. Co się tu spełniło.

.

(Artykuł jest jeszcze w opracowaniu)

_____________