Wstańcie, chodźmy! Świebodzin – Chojna
Mijamy Świebodzin ze słynną statuą Chrysusa Krola
.
17-18 czerwca
MIĘDZYRZECZ
Międzyrzecz, jak wzkazuje nazwa, znajduje się wśród rzek. W samym centrum miasta krótka rzeka Paklica wpływa do Obry i w tej kotlinie usytuowane jest miasto. Pokazuje to herb powiatu: dwie faliste wstęgi rzek. Cała kraina obfituje w duże rzeki, bo bliżej Gorzowa są jeszcze następne dwie – Noteć i Warta.
.
Na terenie Międzyrzecza znajduje się sanktuarium Pierwszych Męczenników Polski zwanych także Pięciu Braćmi Międzyrzeckimi, którzy zginęli w lilstopadzie 1003 r. na brzegu Obry, gdzie mieli swoją pustelnię. Bylo to w pobliżu Międzyrzecza i tam znajduje się dziś sanktuarium, którego kustoszami są księża pallotyni, strzegący także relikwi.
.
Jaki piękny ogród ! – na 3-ciej minucie i 50 sek (3:50)
.
Wyzwolenie Międzyrzecza. Pod osłoną nocy z 29 na 30 stycznia 1945 r. kolumna czołgów 44-tej Brygady Pancernej Gwardii I-go Frontu Białoruskiego niespodziewanie przebiła się w Kaławie przez umocnienia Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (MRU). Nazajutrz miasto wróciło do Polski – po 152 latach. Ale tamtego dnia odkryto przerażające widoki. W mieście i okolicach istniały jenieckie obozy oraz niemiecke lagry przymusowej pracy. W okresie 1942-1945 Niemcy uśmiercili w szpitalu Olbrzyce (wschodnia częśc miasta) ok. 10 tysięcy ludzi. Filmy dokumentalne pokazują całe stosy pomordowanych.
Na 80-kilometrowej długości MRU (między Wartą i łukiem Odry), Niemcy wybudowalil ponad 100 schronów bojowych, w tym ok. 20 obudowanych przez kopuły pancerne.
Budowane przez kilka lat potężne fortyfikacje (Międzyrzecki Rejon Umocniony) zostały zdobyte bez większych strat w ciągu dwóch dni. Jednakże przyczyniły się do wyhamowania radzieckiej ofensywy i pozwoliły Niemcom na umocnienie swoich przedmieść w Kostrzyniu i Frankfurcie, przez co rozgorzały ciężkie wielotygodniowe walki. Dopiero 16 kwietnia 1945 roku wojska radzieckie mogły ruszyć znad Odry na Berlin.
.
Obra płynie przez środek Międzyrzecza tworząc malownicze zakręty
.
ROKITNO
Tego dnia po południu grupa weszła do pielgrzymkowej miejscowości Rokitno, otoczonej wieloma czystymi jeziorami. Kościół, do którego zmierzają pielgrzymi jest bazyliką mniejszą. Podczas zaborów przybywała tu ludność polska z terenów tzw. pogranicza. W głównym ołtarzu jest umieszczony cudowny obraz Matki Bożej z białym orłem na piersi. Przetrwał on cały okres okupacji niemieckiej i do dnia dzisiejszego pozostał ośrodkiem pobożności mieszkańców tej ziemi.
.
To jest miejsce, gdzie każdego roku, właśnie w tym dniu – 17 czerwca, odbywa się wielka uroczystość ku czci Matki Boskiej Cierpliwie Słuchającej, głównej patronki w Zielonogórsko-Gorzowskiej Diecezji. Pielgrzymi Chrystusa Króla uczestniczyli też w jubileuszowym święcie 50-lecia diecezji. Posłuchajmy pięknych śpiewów z okazji tego święta (1:44)
.
.
Kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Rokitniańskiej był budowany w latach 1746-1756, według planów Karola Marcina Frantza (1712-1755, polskiego budowniczego, m.in. autora przebudowy pałacu w Rydzynie oraz kościołów w Lesznie i Krotoszynie). Jest budowlą trójnawową, halową z kopułą. Wzniesiony na małym wzgórzu, otoczony jest ceglanym murem z XVIII w., przypominającym fortyfikacje.
.
Przy kościele w ostatnich latach pobudowano szereg obiektów dla pielgrzymów
.
SKWIERZYNA
Skwierzyna również znajduje się w obniżeniu, gdzie łączą się dwie rzeki – Obra i Warta, trzecia pod względem długości (po Wiśle i Odrze). Rok temu w miejscowym kościele powstało sanktuarium Matki Boskiej Klewańskiej, patronki rodzin przybyłych z Wołynia, skąd ocaleni rodacy przywieźli ze sobą wizerunek z tamtejszego kościoła. Polacy przeżyli tam zbrodnicze napady UPA, gdyż mieli dobrze zorganizowaną samoobronę i po wojnie wielu z nich osiedliło się w Skwierzynie. Żydom się nie udało. Od lipca 1941 do maja 1942, na terenie Klewania oddziały Wehrmachtu i SS przy pomocy miejscowych Ukraińców wyrżnęły w pień ok. 2,000 osób z tamtej mniejszości, a ich synagogę spalono.
.
20 czerwca
GORZÓW WIELKOPOLSKI
Wczorajszy dzień był upalny, ale dzielni słudzy Chrystusa Króla przetrwali gorączkę i pomimo zmęczenia dotarli szczęśliwie do Gorzowa. Procesja (1:35) https://www.youtube.com/watch?v=-yVGU5fvD5A – z obrazem Chrystusa Króla.
.
1. Kościół NMP w Gorzowie; 2. Ołtarz w kościele św. Maksymiliana Kolbe.
.
“Miasto siedmiu wzgórz” leży w pradolinie Warty. Prawobrzeżna część miasta jest silnie pofałdowana, natomiast drugi brzeg obejmuje płaskoniż zalewowy. Niektóre źródła historyczne podają, że w X-tym wieku obszar ten (po obydwu brzegach dolnej Warty i środkowej Odry) zamieszkiwali Lubuszanie. W okresie wczesnego średniowiecza tereny ujścia rzeki Warty znajdowały się pod panowaniem państwa Polan, a następnie Królestwa Polskiego. Postępujący proces rozbicia dzielnicowego w ówczesnym okresie Polsce piastowskiej doprowadził do utraty tych terenów na rzecz Niemiec /Prus.
.
Po II-giej wojnie światowej pierwszymi polskimi osadnikami w Gorzowie byli kolejarze z wielkopolskiego Wągrowca. Nastąpił szybki rozwój miasta, które stało się dużym ośrodkiem przemysłowym i w roku 1979 liczba mieszkańców przekroczyła 100 tysięcy. Lata 90-te to szybka prywatyzacja i pierwsze inwestycje zagraniczne, gdyż miasto szeroko się otworzyło na tzw. “handel wielkopowierzchniowy” – postawiono dwa hipermarkety i galerie handlowe (cokolwiek by to znaczyło, bo galerie kojarzą się zwykle z wystawą obrazów).
Centrum Gorzowa Wlkp.
W mieście istnieje wiele obiektów sportowych, na czele z najlepszymi w Polsce torami do wyścigów motocyklowych. To macierzysty stadion klubu “Stal Gorzów Wlkp.” skąd wywodzi się wielu mistrzów Polski oraz medalistów na żużlowych mistrzostw świata. W artykule internetowym o Gorzowie jest dłu-u-u-u-ga lista różnych biur, urzędów itp. Sprawia szokujące wrażenie: jak można utrzymać taki rozrost biurokracji ?
.
WITNICA
W gościnnej Witnicy (13:45)
.
Miasto ponad 6-tysięczne nad rzeką Witną – (2:05) https://www.youtube.com/watch?v=Xe6m-GuaxQA . W 1946 roku Witnicę zamieszkiwało 2600 osób. Nazwa miejscowości pochodzi od słów – wić i witka czyli od gałązki wierzbowej.
Zmienne były losy administracyjne Witnicy. W latach powojennych przydzieloną ją do woj. poznańskiego, po roku 1950 należała do woj. zielonogórskiego, a kiedy zlikwidowano powiaty – do województwa gorzowskiego (1975–1998). Teraz jest w powiecie Gorzów Wlkp.
.
1. Muzeum Chwały Oręża Polskiego; 2. Herb Witnicy; 3. Kościół św. Krzyża.
Miasto było lokalnym ośrodkiem przemysłowo-usługowym. W roku 1993 zlikwidowano kaflarnie, Zakład Produkcji Kontenerów oraz fabrykę mebli. Ale działa jeszcze browar i gałązka chmielu znajduje się w herbie miasta. Chyba najbardzie znanym mieszkańcem Witnicy był płk. Czesław Chmielewski (1924-2015), urodzony na Wołyniu. Brał udział w wyzwalaniu tych ziem jako dowódca plutonu w 2-giej Armii W.P. Zostal ciężko ranny 29 kwietnia 1945 podczas forsowania Nysy Łużyckiej. Po wyzdrowieniu został mianowany dowódcą strażnicy w Cedyni do czasu gdy placówkę przejął WOP. Później zamieszkał w Witnicy, gdzie pracował w Państwowym Ośrodku Maszynowym. Przechodząc na emeryturę założył prywatne Muzeum Chwały Oręża Polskiego. Spoczywa na miejscowym cmentarzu.
_________________________
.
DIECEZJA SZCZECIŃSKA
.
Wchodzimy do Diecezji Szczecińskiej, która z Diecezją Zielonogórsko-Gorzowską oraz Koszalińsko-Kołobrzeską tworzą jedną z 14 archidiecezji w Polsce. Jej herb składa się z trzech części: wizerunek MB Częstochowskiej, głowa gryfa szczecińskiego i czerwony krzyż dawnego biskupstwa kamieńskiego.
Archidiecezja powstała 28 czerwca 1972, więc za kilka dni będzie obchodzić swoje 50-lecie.
.
Sama diecezja Diecezja Szczecińska (bez dwu pozostałych) składa się z 187 parafii skupionych w 36 dekanatach. Główną świątynią jest bazylika pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła (Fot. po prawej stronie).
.
21 czerwca
DĘBNO
Pierwszą miejscowością (i dekanatem diecezji) jest Dębno. To 21-tysięczne miasto jest położone wśród lasów, u zbiegu rzek Myśl i Kosa (przepływajaca przez Dębno i w środku miasta tworząca jezioro).
W mieście znajduje się zbiorowa mogiła, którą nazwano„Kurhan”. Pochowanych jest tu 3703 żołnierzy radzieckich oraz 25 żołnierzy polskich, którzy polegli w 1945 roku. Jest pod opieką stowarzyszenia “Pamięć i Prawda”.
.
Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła (z lewej strony widoczna w oddali, za orlim cokołem).
.
Procesja w Dębnie (2:06)
.
Dębno miało połączenia kolejowe z Myśliborzem, Głazowem, Stargardem i Barlinkiem oraz Kostrzyniem nad Odrą. W roku 1999 linie PKP w tym regionie zamknięto.
Dawny dworzec PKP – Dębno Lubuskie
.
22 czerwca
MIESZKOWICE
Znajdują się na skraju Cedyńskiego Parku Krajobrazowego, położone nad Jeziorem Mieszkowickim, a przez środek płynie rzeka Kurzyca, prawobrzeżny dopływ Odry. Miasto było wielokrotnie niszczone w ciągu wieków – w 1433 r. przez najazd husytów, pożary w 1540 i 1558 r. Zostało prawie całkowicie wyludnione podczas wojny trzydziestoletniej.
1. Mury obronne pamiętają jeszcze wiek XIII; 2. Pomnik Mieszka I-go stoi na rynku; 3. Kosciół Przemienienia Pańskiego.
W drodze do Mieszkowic (15:01) https://www.youtube.com/watch?v=wuRZqth27Gs&t=547s Odpoczynek przy drodze i podziękowanie Bogu za naszych współmałżonków.
.
Od 1939 r. w mieście stacjonowały wojska niemieckie. W czasie II wojny światowej istniało tutaj „Arbeitsstelle Bärwalde” a wśród robotników przymusowych pracujących w gospodarstwach bauerów najwięcej było Polaków. Mieszkowice zostały zdobyte przez oddziały radzieckie 4 lutego 1945 r. Tam za lasem odbyła się kilkudniowa bitwa pod Siekierkami (16-20 kwietnia 1945), jedna z nakrwawszych w ostatnich tygodniach wojny. Brali w niej udział żołnierze 1-wszej Armii Wojska Polskiego (cztery dywizje piechoty) w składzie 1-go Frontu Białoruskiego. Po sforsowaniu Odry, oddziały polskie ruszyły natchmiast dalej – na Berlin.
.
Tegoroczne obchody w 77. rocznicę bitwy pod Siekierkami. Zginęło w niej ok. 2 tysięcy polskich żołnierzy W bitwie uczestniczył ppor. Jaruzelski, dowódca zwiadu w jednym z pułków 1 Armi WP.
.
Już od wiosny 1945 r. rozpoczęła się akcja osadnicza, początkowo obejmująca żołnierzy, następnie przesiedleńców z centralnej Polski. Z początkiem 1946 r. przyjeżdżali tu też rodacy z Kresów, głównie z województw lwowskiego i tarnopolskiego. Rozpoczęło się zagospodarowywanie nowych terenów: pierwsze zakłady, sklepy i punkty usługowe – w sumie do grudnia 1946 r. w Mieszkowicach powstało 47 zakładów pracy, szkoła i szpital miejski.
.
1. Pieczęć miasta z roku 1364; 2. Herb Mieszkowic, jak na pieczęci – dwa niedźwiedzie wsparte o pień jodły ; 3. Zespół Szkół Kształcenia Rolniczego im. Osadników Wojskowych.
Na skutek zmian ustrojowych, w 1990 r. wiele zakładów uległo likwidacji np. – skrzynkarnie, Fabryka Miar Metrycznych, Rozlewnia Wód Gazowanych, POM, SKR, żłobek, przedszkole, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska. Natomiast działa jeszcze Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury prowadząc różne zajęcia artystyczne, taneczne, konferencje i konkursy a także imprezy sezonowe jak majówki, Niedzielę Palmową i biesiadę wigilijną.
Tak jak w każdym mieście, rynek jest centralnym punktem Mieszkowic
.
.
23 czerwca
GOZDOWICE
Z Mieszkowic grupa ruszyła w stronę Odry. Po paru godzinach marszu leśną drogą przez Cedyński Park Krajobrazowy jesteśmy w Gozdowicach. Mała to wioska, ale o długiej i zawiłej historii. Kiedy Ziemia Chojeńska dostała się pod panowanie Marchii Brandenburskiej, krótko po rewolucji Lutra wprowadzono tu protestantyzm jako religię obowiązującą (w roku 1538). Rządy objął pruski król Fryderyk Wilhelm I a po nim Fryderyk Wilhelm II.
1. Tuż przy drodze z Gozdowic do Starych Łysogórek usytuowana jest Kamienna Ściana Chwały, a na niej mapa upamiętniająca szlak bojowy żołnierzy 1. AWP. 2. Przeprawa promem na drugi brzeg Odry.
.
Do zakończenia 1-wszej wojny światowej te ziemie były częścią Drugiej Rzeszy Niemieckiej (Zweites Reich), której potęgę stworzył “żelazny kanclerz” Otto Bismarck. Zasłynął on powiedzieniem, że Polaków trzeba gnębić tak długo, aż im się odechce żyć. Dzisiaj to robią opanowane przez nich środki masowego przekazu.
A my jesteśmy dzisiaj nad Odrą (4:31) https://www.youtube.com/watch?v=XVvh1hsKRxE&t=5s.
Gozdowice i cały ten region pozostają pod panowaniem niemieckim do zakończenia dnia 7 lutego 1945, kiedy wkroczyła tu 5-ta Armis 1 Frontu Białoruskiego. Saperzy 1 Armii Wojska Polskiego rozpoczęli budowanie mostu pontonowego przez Odrę, o długości prawie 300 metrów i nośności 16 ton. Zdobycie zachodniego brzegu Odry powierzono czterem dywizjom polskiej armii. Było to krwawe zwycięstwo, okupione paroma tysiacami zabitych i rannych.
.
1. Pomnik sapera; 2. Kwiecień 1945, oddziały 1-wszej Armii WP forsują Odrę; 3. Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Gozdowicach.
.
Już latem 1945 dociera tu pierwsza fala powojennego osadnictwa, obejmująca Polaków powracających z robót w Niemczech. Drugiego sierpnia 1945 uchwały poczdamskie potwierdzają granicę zachodnią Polski na Odrze i Nysie. W roku następnym przyjeżdżają następni osadnicy, głównie repatrianci z Kresów wschodnich.
.
1. Wiosną Odra zwykle tworzy szerokie rozlewiska. Tak też było w kwietniu 1945; żołnierze brnęli zanurzeni po kolana (czasmi po pas) w lodowatej wodzie lub w błotnistej mazi. 2. W tym miejscu znajdował się bunkier obserwacyjny Wojska Polskiego podczas forsowania rzeki. Obecnie przebudowany jako punkt widokowy na Odrę.
.
„Wiele rzek forsowałem, jeszcze więcej w swoim życiu widziałem… ale Odra na początku kwietnia 1945 roku wyglądała chyba najgorzej i wywoływała przygnębiające wrażenie. Widziałem rzeki większe i szersze, ale to były tylko rzeki, a tu przed nami rozpościerał się bezmiar wody: i rzeka, choć czasem trudno się było zorientować, gdzie jest koryto i rozlewiska, które miały kilometr i więcej szerokości. Wiedziałem dobrze, co nas może spotkać – nie będziemy mogli ani płynąć, ani iść… nie ulegało wątpliwości, że warunki forsowania będą diabelnie trudne” – wspominał po latach gen. Jerzy Bordziłowski, dowódca wojsk inżynieryjno-saperskich 1 Armii Wojska Polskiego, który kilka dni przed rozpoczęciem operacji berlińskiej udał się na rekonesans w okolice Siekierek.
Na szlaku 1 Armii WP, odwiedziny muzeum i cmentarza wojennego (31:00) https://www.youtube.com/watch?v=hTlShOyMjYU.
.
STARE ŁYSOGÓRKI
Wzdłuż wschodniego brzegu Odry, na 12-kilometrowym odcinku ciągnie się Rejon Pamieci Narodowej, gdzie jest kilka ważnych obiektów. Rozpoczyna się w pobliżu Czelina, gdzie postawiono pierwszy słupek graniczny, przez Muzeum 1 Armii WP – aż po cmentarz wojenny w Starych Łysogórkach.
.
1. Żołnierze 6 Samodzielnego Batalionu Pontonowo-Mostowego Wojska Polskiego postawili pierwszy słup graniczny na Odrze 27 lutego 1945; 2. Drogowskazy przy drodze wzdłuż brzegu, skąd oddziały WP przeprowadziły forsowanie rzeki; 3. Fragment pomnika na cmentarzu wojennym 1 Armii WP.
Pomnik słada się z obelisku, na którym wiszą dwa grunwaldzkie miecze, a w tle widnieją żagle symbolizujące przeprawę przez Odrę. Przy obelisku stoi rzeźba matki tulącej dziecko, jako symbol odrodzenia i powrotu ziem nadodrzańskich do Polski.
.
.
SIEKIERKI
Siekierki – Kościół MB Nadodrzańskiej Królowej Pokoju
Osada wzmiankowana po raz pierwszy w XIV wieku. Tu nastąpiła koncentracja odddziałów1 Armii Wojska Polskiego w kwietniu 1945 przed forsowaniem Odry i szturmem na Berlin. Na fundamentach dawnego kościoła powstało w latach 1980–1990 Sanktuarium Nadodrzańskiej Królowej Pokoju. W maju 1990, uroczystego poświęcenia świątyni dokonał biskup Kazimierz Majdański (1916-2007), więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau i metropolita Diecezji Szczecińskiej w latach 1979-1992. Także założyciel Instytutu Badań nad Rodziną w Łomiankach k. Warszawy.
Odchodzimy z brzegu Odry, w kierunku na Moryń i Chojnę – (11:08)
.
24 czerwca
MORYŃ
Miasto otaczają ruiny średniowiecznego grodziska
Wejście do miasta – (5:22) https://www.youtube.com/watch?v=Se1wg2cGSbM&t=11s .
Moryń usytuowany jest na zachodnim brzegu głębokiego jez. Morzycko, w otulinie cedyńskich lasów. Przed średniowieczem tereny te były zasiedlone przez słowiańskie plemię Pyrzyczan. To region na południe od dzisiejszego miasta Pyrzyce, w XI w. należący do księstwa pomorskiego. Jedno z grodzisk było zbudowane nad jeziorem Mokrzycko, przy którym zachowały się ruiny średniowiecznego zamku. Był to jeden z najważniejszych grodów w kasztelanii cedyńskiej.
.
1. Kościół parafialny p.w. Świętego Ducha; 2. Fontanna z dużym rakiem w centrum Morynia.
Moryń został zdobyty przez wojska radzieckie 3 lutego 1945, a zniszczenia wojenne nie były duże. Pierwsi polscy osadnicy pochodzili głównie z Kresów Wschodnich oraz Małopolski.
.
Mieszkańcy okolic witają obraz Chrystusa Króla i pielgrzymów (2:43) https://www.youtube.com/watch?v=t9Z5GS2HojU .
Historią miasta zajmował się ksiądz Stanisław Kozierowski (1874-1949), autor przedwojennego Atlasu Słowiańszczyzny Zachodniej. Był on profesorem i jednym z założycieli Wszechnicy Piastowskiej w Poznaniu, dzisiejszego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Po wojnie ks. profesor Kozierowski był przewodniczącym Komisji dla spraw Przywrócenia Nazw Słowiańskich na Przyodrzu.
*
Grupa pielgrzymów dotarła do mety. W Chojnie była wielka uroczystość w związku z intronizacją Chrystusa. Szkoda, że nie udzielono głosu tej grupie, która z wielkim poświęceniem przez cały rok wędrowała wzdłuż granic Polski ciągnąc małą przyczepkę a na niej obraz Chrystusa Króla. On przecież wybrał śmierć na krzyżu “abyśmy byli jedno”. Trzeba łączyć nasze wysiłki i dobre inicjatywy, bo w tym jest siła.
_____________